Aλαίν Nοντέ: Τώρα: Αναρωτιέστε, αν το βγάλσιμο από το ποτάμι, από το «εγώ» -που το ονομάζετε, «κατανόηση»- αν αυτό το βγάλσιμο έρχεται με πέρασμα χρόνου ή αν υπάρχει κάποιος άλλος παράγοντας;
Kρισναμούρτι: Ναι , αυτό.
A.N: Και λέτε ότι το αγόρι(Ο νεαρός Κρισναμούρτι δηλ.) ήταν έξω από το ποτάμι, από το «εγώ».
K: Προφανώς δεν έγινε με πέρασμα χρόνου.
A.N: Επειδή το εξετάσαμε αυτό.
K: Νομίζω πως είναι επιθυμία, το ότι νομίζεις πως μπορεί να γίνει με το πέρασμα χρόνου. Είναι μια αίσθηση που σου δίνει παρηγοριά, επειδή αναβάλεις συνέχεια∙ είσαι πνευματικά τεμπέλης και λες, «ε, καλά, στην επόμενη ζωή». Κοιτάξτε τα εκατομμύρια των ανθρώπων που πιστεύουν στην μετενσάρκωση.
A.N: Είναι αφροσύνη.
K: Αφροσύνη; Δηλαδή;
A.N: Ναι. Όχι ότι εσείς λέτε ότι είναι ή ότι δεν είναι, αλλά πάντως η μετενσάρκωση δεν είναι ο δρόμος προς τον «ουρανό».
K: Απολύτως, όχι. Ασχοληθήκαμε με αυτή την ιδέα. Και δεν θα μπορούσα ποτέ να πω…
A.N: Ναι, δεν λέτε ότι υπάρχει ή ότι δεν υπάρχει μετενσάρκωση, λέτε, ότι: είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει, δεν είναι ο δρόμος προς τον «ουρανό».
K: Ναι. Δεν είναι. Αν, λοιπόν, ο χρόνος, η εξέλιξη, αφού είναι απλώς ραφινάρισμα του «εγώ», δεν είναι ο δρόμος για να βγεις από το ποτάμι…
A.N: … Ναι, ναι. Τότε ποιο ήταν εκείνο το στοιχείο που έκανε αυτό το αγόρι διαφορετικό;
K: Ναι. Και πώς γίνεται να βγεις έξω από το χρόνο χωρίς προσπάθεια, χωρίς να σου πάρει χρόνο; Σωστά;
A.N: Ναι, κύριε. Αυτό είναι το ερώτημα.
K: Νομίζω ότι πράγματι βγαίνεις από το ποτάμι, όταν αρνηθείς το χρόνο. Να τον αρνηθείς όχι τον φυσικό χρόνο, αλλά τη αίσθηση του να γίνεις κάτι, να υπάρχεις, να πετύχεις συγκρίνοντας… Όλα αυτά. Εάν τα απαλλαγείς από όλα αυτά, αν απαλλαγείς από το να γίνεις κάτι, είσαι έξω από το ποτάμι.
A.N: Ναι.
K: Αυτή η απαλλαγή δεν είναι ζήτημα θέλησης, γιατί η θέληση είναι χρόνος.
A.N: Η θέληση είναι ακριβώς το «γίνομαι κάτι».
K: Φυσικά, είναι το «γίνομαι κάτι». Αν, λοιπόν, το κατανοήσεις αυτό πολύ καθαρά, αν το δεις πολύ καθαρά, ότι ο χρόνος φέρνει απλώς ραφινάρισμα του «εγώ» κι όχι απελευθέρωση από το «εγώ», και ότι η θέληση να φτάσεις κάπου είναι κι αυτή μέρος του ίδιου μονοπατιού.
A.N: Είναι το «εγώ».
K: Το «εγώ» καλύτερο. Το γυαλίζεις, το γυαλίζεις, το γυαλίζεις, αλλά είναι πάντα το ίδιο.
A.N: Ναι.
K: Τότε το βλέπεις αυτό πολύ, πολύ, πολύ καθαρά. Έστω διανοητικά. Και μετά παύεις να δρας με βάση το χρόνο…
A.N: Παύεις να είσαι χρόνος.
K: …ναι, παύεις να είσαι χρόνος. Είσαι έξω απ’ αυτόν. Γιατί το βγάλσιμο απ’ αυτόν είναι σαν… Να, προχθές έβλεπα ένα πιγκουίνο να πηδάει έξω από το νερό πάνω σε μία ψηλή εξέδρα. Το έκανε με μια κίνηση. Είναι ακριβώς το ίδιο.
A.N: Ναι. Είναι μια πράξη άρνησης.
K: Ξέρετε, κύριε, η άρνηση είναι το θετικό.
A.N: Ναι. Το αρνητικό είναι το θετικό.
K: Αλλά όχι η αναζήτηση του θετικού μέσα από την άρνηση.
A.N: Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Οι άνθρωποι κάνουν την επιδίωξη της άρνησης την ουσία ακριβώς του να γίνουν κάτι και της προσπάθειας. Και αυτή, ίσως, είναι η μεγαλύτερη παγίδα της πειθαρχίας που επιβάλουν όλες οι θρησκείες: Θα γίνω καλός∙ θα γίνω Μαχάτμα∙ θα επιβληθώ στον εαυτό μου.
K: Ακριβώς. Όταν αρνηθείς αυτό, τα αρνείσαι όλα. Όχι λεκτικά, αλλά τα αρνείσαι εντελώς με την καρδιά σου. Το θετικό είναι σαν το πήδημα έξω από το νερό, του πιγκουίνου: μια κι έξω.
A.N: Ναι. Έχει κάποια ιδιαίτερη αίσθηση αυτό;
K: Όχι. Είσαι έξω. Δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη αίσθηση ή φώτιση ή…
K & A.N: (Γελάνε)
K: … ή φώτιση ή κατάσταση έκστασης. Απλώς είσαι έξω. Όταν είσαι έξω… υπάρχει πλήρης… υπάρχει μία διαφορετική έκσταση. Όχι η έκσταση που έχει το βγάλσιμο έξω που σε βολεύει.
A.N: Που δίνει ευχαρίστηση και εμπειρία.
K: Ναι. Και οπότε ανήκει στο ποτάμι.
A.N: Θα σας πείραζε, κύριε να πείτε κάτι γι’ αυτή την έκσταση της «μη-εμπειρίας»; Γιατί, και πάλι, πάρα πολλοί άνθρωποι που λένε ότι την έχουν ζήσει, την έχουν προβάλει σαν μια κατάσταση κενού λήθης.
K: Ξέρω. Η όλη ιδέα, κύριε…
A.N: Είδα στην Πανεπιστημιούπολη του Μπέρκλεϋ, ένα κορίτσι να κάθεται σε κατάσταση… Εεε…
A.N. & K: (Γέλια)
A.N: Αχ, ποια ήταν μια λέξη που χρησιμοποιήσατε χτες;
Mαίρη Zίμπαλιστ(γραμματέας του Κ): «Αναστάτωσης».
K: Ακριβώς. Αααχχ…. Βλέπετε, κύριε, υπάρχει όλη αυτή η ιδέα που κι αυτή ανήκει στην παράδοση ─ η παραδοσιακή φώτιση είναι ένα επίτευγμα.
A.N: Ναι.
K: Η φώτιση έρχεται…
A.N: Σαν ανταμοιβή.
K: Σαν ανταμοιβή ή σαν εμπειρία.
A.N: Ναι.
K: Ο Βούδας υποτίθεται ότι έφτασε στη φώτιση καθισμένος κάτω από ένα δέντρο.
A.N: Μετά από οχτώ χρόνια προσπάθειας.
K: Καθισμένος κάτω από το δέντρο.
A.N: Αλλά λένε, ότι μετά σταμάτησε να προσπαθεί. Ίσως, κύριε, το σταμάτημα της προσπάθειας νε ήταν η φώτιση.
K: Φυσικά..
A.N: Από την άλλη μεριά, είναι αλήθεια ότι θα πάρεις τίποτα, δίνοντας τίποτα και πρέπει τελικά κάτι να κερδίσεις.
K: Όχι, κύριε. Κοιτάξτε.
A.N: Όχι κάνοντας προσπάθεια. Αλλά μέσα από αναζήτηση.
K: Όχι. Όχι. Κοιτάξτε πραγματικά, κύριε. Αν δεις ότι το εγώ είναι η πηγή της αταξίας, της σύγχυσης, της θλίψης, του χυδαίου ποταμού. Αν το δεις ως παρατηρητής και παρατηρούμενο…
A.N: Δηλαδή;
K: Σ’ αυτή την περίπτωση, ο παρατηρητής είναι το παρατηρούμενο. Αν γίνει τέτοια παρατήρηση, αφήνεις το ποτάμι∙ υπάρχει τότε εκείνη η κίνηση που είναι το βγάλσιμο από το ποτάμι. Τώρα: Κατά την άποψή μας, αν αυτό βιωθεί σαν εμπειρία φέρνει κάποιο είδος έκστασης∙ φέρνει κάποια ευτυχία, κάποια αίσθηση ευεξίας, κάποια αίσθηση φτασίματος, αναζήτησης γνώσης. Όλα αυτά…
A.N: Που είναι ικανοποίηση του «εγώ».
K: …Που είναι μέρος του «εγώ».
A.N: Μάλιστα.
K: Έτσι: Το ζήσιμο της εμπειρίας είναι ζήσιμο του «εγώ» σε ένα διαφορετικό επίπεδο.
A.N: Ναι. Το ζήσιμο μιας εμπειρίας ανήκει πάντα στο «εγώ».
K: Έτσι, όταν αρνείσαι το «εγώ», αρνείσαι την εμπειρία. Κι όταν αρνείσαι την εμπειρία, δεν θέλεις, δεν αναζητάς πια καμιά εμπειρία.
A.N: Αρνείσαι την εμπειρία και δεν σημαίνει ότι αυτό είναι κάποια άλλη ουράνια εμπειρία, διαφορετική –με κάποιο τρόπο- από τις άλλες.
K: Αυτό απαιτεί τρομερή αντίληψη.
A.N: Αυτό εννοείται όταν λέτε, «να πεθαίνει κάτι»;
K: Φυσικά. Δεν μπορείς να ζεις αληθινά αν δεν πεθαίνει κάθε στιγμή μέσα σου η ψυχολογική γνώση, η συσσωρευμένη πληροφορία και ευχαρίστηση, και λοιπά.
A.N: Τώρα: Θα σας πείραζε να μας ξαναπείτε ποια είναι εκείνη η έκσταση που δεν είναι αποτέλεσμα εμπειρίας;
K: Ας δούμε ξεκάθαρα ότι η εμπειρία που δίνει έκσταση, η εμπειρία που σου δίνει ευχαρίστηση, η εμπειρία που σου δίνει γνώση, η εμπειρία που σε κάνει να νοιώθεις σπουδαίος, η εμπειρία της επιτυχίας και όλα τα παρόμοια, είναι μέρος του «εγώ»∙ ανήκουν στην κίνηση του «εγώ».
A.N: Είναι το «εγώ».
K: Είναι η κίνηση του «εγώ». Τώρα: Όταν αρνείσαι το «εγώ», αρνείσαι κάθε απαίτηση για εμπειρίες. Που σημαίνει ότι αρνείσαι κάθε απαίτηση για έκσταση, για ευχαρίστηση, για παρηγοριά, για επιτεύγματα. Οπότε, όταν αρνείσαι κάτι μη-πραγματικό, το πραγματικό είναι εκεί. Τότε μέσα σ’ αυτό, που δεν είναι μια εμπειρία, επειδή δεν έχει τίποτα…
A.N: …Επειδή δεν εξαρτάται από την αντίδρασή σου…
K: Και όχι μόνο αυτό. Δεν υπάρχει…
A.N: Δεν είναι δημιουργημένο από την επιθυμία.
K: Από το «εγώ».
A.N: Το πραγματικό είναι εκεί, είτε κάνω είτε δεν κάνω κάτι γι’ αυτό.
K: Όχι. Κοιτάξτε το προσεκτικά. Είναι κάτι πολύ πιο λεπτό απ’ αυτό. Δηλαδή, όταν το «εγώ» που αναζητάει εμπειρίες αναιρείται, αυτή η ίδια η αναίρεση είναι η θετική πράξη ενός νου που λέει, «δεν θέλω κανένα είδος εμπειρίας», και δεν υπάρχει πια εμπειρία.
A.N: Μάλιστα.
K: Οπότε ένας τέτοιος νους είναι φως του εαυτού του.
A.N: Και τι εννοείτε μ’ αυτό, κύριε;
K: Δείτε το. Δείτε τι συνέβη. Δεν υπάρχει πια καθοδήγηση.
A.N: Α, ναι. Δεν είναι εξαρτημένος ο νους.
K: Είναι σαν ένα φως. Ήλιος.
A.N: Ναι.
K: Και αυτό έχει τη δική του έκσταση, τη δική του κίνηση χαράς. Τίποτα δεν έχει σχέση μ’ αυτό.
A.N: Ναι.
K: Έτσι, η εξελικτική θεωρία του να γίνεις κάτι, να καταφέρεις, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα της άρνησης του «εγώ». Είμαι σίγουρος ότι οι αρχαίοι πρέπει να το έχουν πει αυτό.
A.N: Φυσικά και το έχουν πει, κύριε, φυσικά. Η τραγωδία είναι πως ό,τι είπαν μετατράπηκε σε κάποια μέθοδο η οποία έγινε το πιο σημαντικό κλουβί του «εγώ».
K: Ω, όλα αυτά είναι σκουπίδια…
A.N: Ναι.
K: Είτε είναι Βενταντικά σκουπίδια, είτε είναι Χριστιανικά σκουπίδια ή όποια μέθοδος κι αν είναι, είναι σκουπίδια, είναι βρώμικα.
A.N: Είναι βρώμικο να φυλακίζεσαι στο κυνήγι ενός πράγματος που δεν είναι αποτέλεσμα κυνηγιού.
K: Έτσι, κύριε, μπορεί ο νους, να αρνηθεί το «εγώ», χωρίς κανένα κίνητρο;
A.N: Στην πραγματικότητα, να πεθάνει.
K: Και ο νους μπορεί να αρνηθεί το «εγώ», μόνο όταν δει το «εγώ» όχι σαν να είναι παρατηρητής, αλλά σαν να είναι αυτός το παρατηρούμενο, κι αυτό είναι κοίταγμα όχι από έξω, αλλά από μέσα.
A.N: Όταν κατανοεί το σύνολο…
K: Νομίζω ότι είπαμε αρκετά.
Απόσπασμα από συζήτηση του Κρισναμούρτι με τον Αλέν Νοντέ, τον Ιανουάριο του 1972, στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια μετάφραση: Ν. Πιλάβιος
Read Full Post »