Έχεις μόνο ένα κεφάλι, γι’ αυτό να το προσέχεις

17 Σεπτεμβρίου 1973

Εκείνο το σούρουπο, καθώς περπατούσε στο δάσος υπήρχε μια αί­σθηση απειλής. Ο ήλιος βασίλευε και οι φοινικιές στέκονταν μο­ναχικές με φόντο το χρυσωμένο ουρανό της δύσης. Οι μαϊμούδες ήταν πάνω στη μεγάλη συκιά συμπληρώνοντας τις ετοιμασίες τους για τη νύχτα. Σχεδόν κανένας δε χρησιμοποιούσε εκείνο το μο­νοπάτι και πολύ σπάνια θα συναντούσες άλλο άνθρωπο. Υπήρχαν πολλά ελάφια, που καθώς ήταν ντροπαλά έτρεχαν να κρυφτούν στην πυκνή βλάστηση. Κι όμως, η απειλή ήταν εκεί, βαριά και διαπεραστική· την ένιωθες γύρω σου και κοίταξες πίσω σου. Δεν υπήρχαν επικίνδυνα ζώα είχαν φύγει από κει γιατί παραήταν κοντά στην πόλη που απλωνόταν. Χάρηκε που έφυγε και ξαναβρέθηκε στους φωτισμένους δρόμους. Αλλά το επόμενο σούρου­πο, ενώ οι μαϊμούδες ήταν εκεί, όπως και τα ελάφια, και ο ήλιος που βρισκόταν ακριβώς πίσω από τα πιο ψηλά δέντρα, η απειλή είχε φύγει και τα δέντρα, οι θάμνοι και τα μικρά φυτά σε καλωσόρισαν. Βρισκόσουν ανάμεσα σε φίλους, ένιωσες εντελώς ασφαλής και ε­ξαιρετικά καλοδεχούμενος. Το δάσος σε δέχτηκε και κάθε σού­ρουπο ήταν απόλαυση να περπατάς εκεί.

Τα δάση εκεί (Ινδίες) είναι διαφορετικά. Κινδυνεύεις σωματικά όχι μό­νο από φίδια, αλλά και από τίγρεις, που είναι γνωστό ότι υπάρχουν σε κείνα τα δάση. Καθώς περπατούσε εκεί ένα απόγευμα, ξαφνι­κά, έπεσε μια αφύσικη σιωπή· τα πουλιά σταμάτησαν να τιτιβίζουν, οι μαϊμούδες στάθηκαν απόλυτα ακίνητες· ήταν σαν να κρατούσαν όλα την αναπνοή τους. Στάθηκε ακίνητος κι εκείνος. Και το ίδιο ξαφνικά όλα ξαναζωντάνεψαν οι μαϊμούδες έπαιζαν και πείραζαν η μια την άλλη, τα πουλιά άρχισαν την απογευματινή τους φλυα­ρία, και ήξερε κανείς ότι ο κίνδυνος είχε περάσει.

Στα δάση και στους δεντρόκηπους όπου ο άνθρωπος σκοτώ­νει λαγούς, φασιανούς, σκίουρους, υπάρχει μια εντελώς διαφορε­τική ατμόσφαιρα. Μπαίνεις σ’ έναν κόσμο όπου έχει πατήσει ο άν­θρωπος με το όπλο του και τη χαρακτηριστική βία του.Τότε τα δά­ση χάνουν την τρυφερότητά τους, το καλωσόρισμά τους· ένα μέ­ρος της ομορφιάς τους έχει χαθεί κι εκείνος ο ευτυχισμένος ψίθυ­ρος έχει φύγει.

Έχεις μόνο ένα κεφάλι, γι’ αυτό να το προσέχεις γιατί είναι κά­τι θαυμάσιο. Καμιά μηχανή, κανένας ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του. Είναι τόσο απέραντο, τόσο πολύ­πλοκο, τόσο τέλεια ικανό, λεπτό και αποδοτικό. Είναι η αποθήκη της εμπειρίας, της γνώσης, της μνήμης. Όλη η σκέψη πηγάζει απ’ αυτό. Τα πράγματα που έχει φτιάξει είναι απίστευτα: οι βρομο­δουλειές, η σύγχυση, η θλίψη, οι πόλεμοι, η διαφθορά, οι ψευδαι­σθήσεις, τα ιδανικά, ο πόνος και η αθλιότητα, οι μεγάλοι καθεδρικοί ναοί, τα πανέμορφα τζαμιά και οι ιεροί ναοί. Είναι καταπληκτικό το τι έχει φτιάξει και τι μπορεί να φτιάξει. Αλλά, φαίνεται, ότι υ­πάρχει ένα πράγμα που δεν μπορεί να κάνει: να αλλάξει ριζικά τη συμπεριφορά του στις σχέσεις του με ένα άλλο κεφάλι, με έναν άλ­λο άνθρωπο. Ούτε η τιμωρία ούτε η ανταμοιβή μπορούν να αλ­λάξουν τη συμπεριφορά του- η γνώση φαίνεται ότι δεν αλλάζει τη διαγωγή του. Το εγώ και το εσύ παραμένουν. Ποτέ δεν κατανοεί ότι το εγώ είναι το εσύ, ότι ο παρατηρητής είναι το παρατηρούμενο. Η αγάπη του είναι ο εκφυλισμός του· η ευχαρίστησή του είναι η α­γωνία του· οι θεοί των ιδανικών του είναι οι καταστροφείς του. Η ελευθερία του είναι η ίδια η φυλακή του^– εκπαιδεύεται να ζει σ’ αυ­τή τη φυλακή μόνο για να την κάνει πιο άνετη, πιο ευχάριστη. Έχεις μόνο ένα κεφάλι, νοιάσου γι’ αυτό, μην το καταστρέφεις. Είναι τό­σο εύκολο να το δηλητηριάσεις.

Από πάντα υπήρχε αυτή η παράξενη έλλειψη απόστασης α­νάμεσα σ’ αυτόν και τα δέντρα, τα ποτάμια, τα βουνά. Δεν ήταν κάτι που το είχε καλλιεργήσει τέτοια πράγματα δεν καλλιεργού­νται. Ποτέ δεν υπήρξε τοίχος ανάμεσα σ’ αυτόν και σε κάποιο άλ­λο άνθρωπο. Ό,τι κι αν του έκαναν, ό,τι κι αν του έλεγαν, έμοια­ζε να μην πληγώνεται ποτέ ούτε να αγγίζεται από τις κολακείες. Κατά κάποιο τρόπο έμενε εντελώς ανέγγιχτος. Δεν ήταν ακοινώ­νητος, ακατάδεκτος, ήταν σαν τα νερά του ποταμού. Έκανε πολύ λίγες σκέψεις· καμιά σκέψη όταν ήταν μόνος. Το μυαλό του ήταν δραστήριο όταν μιλούσε ή έγραφε, αλλιώς ήταν ήσυχο και δρα­στήριο χωρίς κίνηση. Η κίνηση είναι χρόνος, η δραστηριότητα δεν είναι.

Αυτή η παράξενη, χωρίς λόγο δραστηριότητα, μοιάζει να συ­νεχίζεται είτε κοιμάται είτε είναι ξύπνιος. Συχνά ξυπνά με κείνη τη δραστηριότητα του διαλογισμού^– κάτι τέτοιο συμβαίνει την πε­ρισσότερη ώρα. Δεν το απέρριψε ποτέ ούτε το προσκάλεσε. Προ­χτές τη νύχτα ξύπνησε και είχε πλήρη διαύγεια. Ένιωθε πως κά­τι σαν πύρινη μπάλα, σαν φως, έμπαινε στο κεφάλι του, ακριβώς στο κέντρο του. Το παρατήρησε ουδέτερα για αρκετή ώρα, σαν να συνέβαινε σε κάποιον άλλο. Δεν ήταν ψευδαίσθηση, κάποια τα­χυδακτυλουργία του νου. Χάραζε η αυγή κι από το άνοιγμα της κουρτίνας μπορούσε να δει τα δέντρα.

 

Κρισναμούρτι «Το ημερολόγιο» μετάφραση Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

«Παίζεις την ώρα που το σπίτι σου καίγεται»

2 Απριλίου 1975

Δεν ήταν μια γη με δέντρα, με λιβάδια, με ποτάμια, με λουλούδια και χαρά. Ήταν μια ηλιοκαμένη γη με άμμο και άγονους λόφους, χωρίς ούτε ένα δέντρο ή θάμνο- ήταν μια ερημωμένη γη, μια απέραντη γη, τσουρουφλισμένη για μίλια και μίλια· δεν υπήρχε ούτε ένα πουλί ούτε καν οι σιδερένιοι πύργοι των πετρελαιοπηγών με τις φλόγες των αερίων. Η συνείδηση δεν άντεχε την ερήμωση και κάθε λόφος ήταν μια στείρα σκιά. Πετούσαμε πολλές ώρες πάνω από αυτό το απέραντο άδειο και, επιτέλους, φάνηκαν χιονισμένες κορφές, δάση και ρυάκια, χωριά και απλωμένες πολιτείες.

Μπορεί να έχεις πάρα πολλή γνώση και να είσαι απέραντα φτωχός μέσα σου. Όσο φτωχότερος είσαι, τόσο πιο μεγάλη είναι η ανάγκη για γνώση. Διευρύνεις τη συνείδησή σου με μεγάλη ποικιλία γνώσεων, συσσωρεύοντας εμπειρίες και αναμνήσεις, και όμως μπορεί να είσαι απίστευτα φτωχός. Η επιδέξια χρήση των γνώσεων μπορεί να σου φέρει πλούτη και να σου δώσει υπεροχή και δύναμη, αλλά μπορεί παρ’ όλα αυτά να υπάρχει φτώχεια. Αυτή η φτώχεια γεννά σκληρότητα· παίζεις την ώρα που το σπίτι σου καίγεται. Αυτή η φτώχεια απλώς δυναμώνει τις νοητικές λειτουργίες ή φέρνει στα αισθήματα την αδυναμία του συναισθηματισμού. Αυτή η φτώχεια είναι που φέρνει την ανισορροπία, τη μέσα και την έξω. Δεν υπάρχει γνώση του μέσα, μόνο του έξω. Η γνώση του έξω μας πληροφορεί λανθασμένα ότι πρέπει να υπάρχει και γνώση του μέσα. Η γνώση του εαυτού είναι μικρή και ρηχή· ο νους γρήγορα την ξεπερνά, σαν να διασχίζει ένα ποτάμι. Κάνεις πολλή φασαρία διασχίζοντας το ποτάμι και παίρνοντας τη φα-σαρία για γνώση του εαυτού μεγαλώνεις τη φτώχεια. Η διεύρυνση της συνείδησης είναι δραστηριότητα της φτώχειας. Οι θρησκείες, η πολιτιστική παράδοση, η γνώση, δεν μπορούν με κανέναν τρόπο να κάνουν αυτή τη φτώχεια πλούτο.

Η νοημοσύνη έχει την ικανότητα να τοποθετεί τη γνώση στη σωστή της θέση. Δεν είναι δυνατόν να ζήσει κανείς χωρίς γνώσεις σ’ αυτό τον τεχνολογικό και σχεδόν μηχανικό πολιτισμό, αλλά οι γνώσεις δεν είναι εκείνες που θα μεταμορφώσουν τον άνθρωπο και την κοινωνία του. Η γνώση δεν είναι το αποκορύφωμα της νοημοσύνης· η νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιήσει -και χρησιμοποιεί- τη γνώση κι έτσι μεταμορφώνει τον άνθρωπο και την κοινωνία του. Νοημοσύνη δεν είναι απλώς η καλλιέργεια των νοητικών λειτουργιών και της ακεραιότητάς τους. Είναι κάτι που βγαίνει μέσα από την κατανόηση ολόκληρης της ανθρώπινης συνείδησης, ολόκληρου του εαυτού σου και όχι ενός μέρους του, ενός χωριστού κομματιού του. Αυτή τη νοημοσύνη τη γεννούν η μελέτη και η κατανόηση των κινήσεων του νου και της καρδιάς σου. Είσαι το περιεχόμενο της συνείδησής σου- γνωρίζοντας τον εαυτό σου θα γνωρίζεις το σύμπαν. Αυτή η γνώση είναι πέρα από λέξεις, γιατί η λέξη δεν είναι το ίδιο το πράγμα. Η ουσία της νοημοσύνης είναι η απελευθέρωση από το γνωστό κάθε λεπτό. Είναι η ίδια νοημοσύνη που λειτουργεί και στο σύμπαν αν την αφήσεις να κάνει τη δουλειά της. Έχοντας άγνοια του εαυτού σου καταστρέφεις την ιερότητα της τάξης. Αυτή η άγνοια δεν καταργείται με τη μελέτη που έχουν κάνει άλλοι για σένα ή για τους δικούς τους εαυτούς. Εσύ ο ίδιος πρέπει να μελετήσεις το περιεχόμενο της δικής σου συνείδησης. Οι μελέτες, που οι άλλοι έχουν κάνει για τους δικούς τους εαυτούς, άρα και για σένα, είναι οι περιγραφές αλλά όχι το περιγραφόμενο. Η λέξη δεν είναι το ίδιο το πράγμα.

Μόνο μέσα στις σχέσεις μπορείς να γνωρίσεις τον εαυτό σου, όχι μέσα σε αφηρημένες ιδέες και, σίγουρα, όχι μέσα σε απομόνωση. Ακόμα και μέσα σε ένα μοναστήρι βρίσκεσαι σε σχέση με την κοινωνία που έχει φτιάξει τα μοναστήρια σαν φυγή ή που έχει κλείσει τις πόρτες προς την ελευθερία. Το πώς συμπεριφέρεσαι είναι ο σίγουρος οδηγός για τον εαυτό σου· είναι ο καθρέφτης της συνείδησής σου- αυτός ο καθρέφτης θα αποκαλύψει το περιεχόμενό της, τις εικόνες, τις προσκολλήσεις, τους φόβους, τη μοναξιά, τη χαρά και τη θλίψη. Το να τα αποφεύγει κανείς όλα αυτά, είτε εξιδανικεύοντάς τα είτε ταυτιζόμενος μαζί τους, είναι φτώχεια.
Η χωρίς αντίσταση άρνηση του περιεχόμενου της συνείδησης είναι η ομορφιά, η αγάπη και η συμπόνια της νοημοσύνης.

Κρισναμούρτι «Το ημερολόγιο» μετάφραση Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

 

Read Full Post »

Ο χώρος που κατέχετε είναι χώρος που η σκέψη έχει χτίσει γύρω σας κι αυτός ο χώρος είναι δυστυχία και σύγχυση

1 Απρίλιου 1975
Ακόμα και τόσο νωρίς το πρωί ο ήλιος ήταν ζεστός και έκαιγε. Δε φυσούσε καθόλου και δεν κουνιόταν φύλλο. Στον αρχαίο ναό ήταν δροσερά κι ευχάριστα- τα γυμνά πόδια ένιωθαν τις γερές πέτρινες πλάκες, τα σχήματά τους, την τραχιά τους επιφάνεια. Εδώ και χίλια χρόνια θα πρέπει να έχουν περπατήσει πάνω τους πολλές χιλιάδες άνθρωποι. Μετά από τον εκτυφλωτικό ήλιο ο ναός ήταν σκοτεινός και στους διαδρόμους υπήρχαν λίγοι άνθρωποι εκείνο το πρωί, ενώ στο στενό πέρασμα ήταν ακόμα πιο σκοτεινά. Αυτό το πέρασμα έβγαζε σε ένα φαρδύ διάδρομο που οδηγούσε στο εσωτερικό ιερό. Υπήρχε μια δυνατή μυρωδιά από λουλούδια και από το λιβάνι πολλών αιώνων, ενώ έψαλλαν εκατό βραχμάνοι, φρεσκολουσμένοι, φορώντας μόνο ένα φρεσκοπλυμένο λευκό πανί γύρω από τη μέση τους. Τα σανσκριτικά είναι δυνατή γλώσσα που αντηχεί βαθιά. Οι αρχαίοι τοίχοι πάλλονταν, σχεδόν έτρεμαν από τον ήχο των εκατό φωνών. Η μεγαλοπρέπεια του ήχου ήταν απίστευτη και η ιερότητα της στιγμής ήταν πέρα από κάθε περιγραφή. Δεν ήταν οι λέξεις που ξύπνησαν αυτή την απεραντοσύνη, αλλά το βάθος του ήχου των χιλιάδων χρόνων, που κρατιόταν μέσα σ’ αυτούς τους τοίχους και στον απέραντο χώρο πέρα απ’ αυτούς. Δεν ήταν η σημασία των λέξεων ούτε η καθαρότητα που προφέρονταν ούτε η σκοτεινή ομορφιά του ναού που γκρέμιζε τους τοίχους και τους περιορισμούς του ανθρώπινου νου, αλλά η ποιότητα του ήχου. Το τραγούδι ενός πουλιού, η μακρινή φλογέρα, το αεράκι μέσα στα φύλλα, όλα αυτά γκρεμίζουν τα τείχη που οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει για τους εαυτούς τους.
Στους μεγάλους καθεδρικούς ναούς και τα όμορφα τζαμιά, στους ύμνους και τις ψαλμωδίες των ιερών βιβλίων τους υπάρχει ο ήχος που ανοίγει την καρδιά στα δάκρυα και στην ομορφιά. Δίχως χώρο δεν υπάρχει ομορφιά• δίχως χώρο έχεις μόνο τοίχους και διαστάσεις• δίχως χώρο δεν υπάρχει βάθος• δίχως χώρο υπάρχει μόνο φτώχεια, εσωτερική και εξωτερική. Έχετε τόσο λίγο χώρο στο νου σας• είναι τόσο παραγεμισμένος με λέξεις, αναμνήσεις, γνώσεις, εμπειρίες και προβλήματα. Έχει μείνει ελάχιστος χώρος, μόνο για την ακατάπαυστη φλυαρία της σκέψης. Κι έτσι, τα μουσεία σας είναι γεμάτα όπως και τα ράφια σας είναι γεμάτα από βιβλία. Κι ύστερα γεμίζετε τους χώρους διασκέδασης, θρησκευτικής ή άλλου είδους. Ή χτίζετε έναν τοίχο γύρω από τον εαυτό σας, ένα στενό χώρο αταξίας και πόνου. Δίχως χώρο, εσωτερικό ή εξωτερικό, γίνεστε βίαιοι και άσχημοι.
Το καθετί χρειάζεται χώρο για να ζήσει, να παίξει και να υμνήσει. Εκείνο που είναι ιερό δεν μπορεί να αγαπήσει δίχως χώρο. Δεν έχετε χώρο όταν συσσωρεύετε, όταν υπάρχει θλίψη, όταν γίνεστε το κέντρο του σύμπαντος. Ο χώρος που κατέχετε είναι χώρος που η σκέψη έχει χτίσει γύρω σας κι αυτός ο χώρος είναι δυστυχία και σύγχυση. Ο χώρος που μπορεί να μετρήσει η σκέψη είναι το ξεχώρισμα ανάμεσα σε σένα και σε μένα, εμάς κι αυτούς. Αυτός ο χωρισμός είναι ατέλειωτος πόνος.
Υπάρχει εκείνο το μοναχικό δέντρο σ’ ένα πλατύ, πράσινο, ανοιχτό λιβάδι.

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Υπάρχει κάποιο βάθος στη συνείδηση ή είναι μόνο ένα επιφανειακό παιχνίδισμα;

 

13 Οκτωβρίου 1973

«Υπάρχει κάποιο βάθος στη συνείδηση ή είναι μόνο ένα επιφανειακό παιχνίδισμα; Η σκέψη μπορεί να φανταστεί το βάθος της, μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει βάθος ή να παίρνει υπόψη της μόνο τα κυματάκια της επιφάνειας. Η ίδια η σκέψη έχει καθόλου βάθος; Η συνείδηση είναι φτιαγμένη από το περιεχόμενό της. Το περιεχόμενό της είναι και το τελικό της όριο. Η σκέψη είναι εξωτερική δραστηριότητα- σε ορισμένες γλώσσες «σκέψη» σημαίνει «το έξω». Τα κρυφά επίπεδα της συνείδησης που τους δίνεται τόση σημασία ανήκουν κι αυτά στην επιφάνεια, δεν έχουν καθόλου βάθος. Η σκέψη μπορεί να δώσει στον εαυτό της ένα κέντρο, το «εγώ», τον «εαυτό», κι αυτό το κέντρο δεν έχει κανένα βάθος. Οι λέξεις, όσο λεπτός και πανούργος κι αν είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούνται δεν έχουν βάθος. Το «εγώ» είναι ένα κατασκεύασμα της σκέψης που βασίζεται στις λέξεις και στην ταύτιση μαζί τους. Το «εγώ», που αναζητά βάθος στη δράση και στην ύπαρξη, δεν έχει καμιά απολύτως σημασία, όλες οι προσπάθειες του να εδραιώσει κάποιο βάθος στις σχέσεις καταλήγουν στον πολλαπλασιασμό των δικών του εικόνων, που τις σκιές τους, τις θεωρεί βάθος. Οι δραστηριότητες της σκέψης δεν έχουν κανένα βάθος. Οι απολαύσεις της, οι φόβοι της, η θλίψη της βρίσκονται στην επιφάνεια. Η ίδια η λέξη «επιφάνεια» δείχνει ότι υπάρχει κάτι από κάτω, τεράστιοι όγκοι νερού ή πολύ ρηχά νερά. Ο ρηχός και ο βαθύς νους είναι λόγια της σκέψης και η ίδια η σκέψη είναι κάτι επιφανειακό. Οι όγκοι πίσω από τη σκέψη είναι εμπειρίες, γνώσεις, μνήμη, πράγματα περασμένα που απλώς ανακαλούμε για να δράσουμε ή να μη δράσουμε σύμφωνα μ’ αυτά.
(…)Υπάρχει κανένα βάθος στη ζωή, στην ύπαρξη; Είναι όλες οι σχέσεις ρηχές; Μπορεί ποτέ η σκέψη να το ανακαλύψει; Η σκέψη είναι το μόνο εργαλείο που ο άνθρωπος έχει καλλιεργήσει και ακονίσει και όταν αυτό απορρίπτεται σαν μέσο κατανόησης του βάθους της ζωής, τότε ο νους ψάχνει για άλλα μέσα. Μια ζωή ρηχή, σύντομα καταντά κουραστική, ανιαρή, χωρίς νόημα και τότε γεννιέται το ασταμάτητο κυνηγητό της ευχαρίστησης, οι φόβοι, η σύγκρουση και η βία. Το συνολικό κοίταγμα των διαφόρων κομματιών που έχει κουβαλήσει η σκέψη και της δραστηριότητάς τους είναι το τελείωμα της σκέψης. Η αντίληψη του όλου είναι δυνατή μόνο όταν ο παρατηρητής, που είναι ένα από τα κομμάτια της σκέψης, μείνει αδρανής. Τότε η δράση είναι σχέση και ποτέ δεν οδηγεί σε σύγκρουση και θλίψη.
Μόνο η σιγή έχει βάθος, όπως η αγάπη. Η σιγή δεν είναι κίνηση της σκέψης, ούτε η αγάπη. Μόνο τότε οι λέξεις, βαθιές και ρηχές, χάνουν το νόημά τους. Δεν υπάρχει μέτρο στην αγάπη ούτε στη σιγή. Ό,τι μετριέται είναι σκέψη και χρόνος. Η σκέψη είναι χρόνος. Η μέτρηση είναι πρακτικά αναγκαία, αλλά όταν η σκέψη την επεκτείνει στη δράση και στις σχέσεις τότε αρχίζουν οι μπελάδες και η αταξία. Η τάξη δεν μπορεί να μετρηθεί, μόνο η αταξία μετριέται.»

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Η δράση υπάρχει στο να βλέπεις, στο να ακούς, χωρίς ανταμοιβή ή τιμωρία

14 Σεπτεμβρίου 1973
Προχτές, γυρνώντας από έναν ωραίο περίπατο στα χωράφια και τα δέντρα, περάσαμε μέσα από το δεντρόκηπο*, που είναι κοντά στο μεγάλο άσπρο σπίτι. Περνώντας το φράχτη ένιωσε αμέσως ένα βαθύ αίσθημα ειρήνης και ησυχίας. Τίποτα δεν κινιόταν. Έμοιαζε ιεροσυλία να περπατήσει κανείς εκεί, να πατήσει το χώμα- ήταν βεβήλωση να μιλάς, ακόμα και ν’ αναπνέεις. Oι γιγάντιες σεκόιες στέκονταν απολύτως ακίνητες. Oι Ινδιάνοι τις λένε «τα σιωπηλά δέντρα» και τώρα πραγματικά ήταν σιωπηλά. Ακόμα κι ο σκύλος δεν κυνήγαγε τα αγριοκούνελα. Στεκόσουν ακίνητος, σχεδόν δεν τολμούσες ν’ ανασάνεις. Ένιωσες πως ήσουν παρείσακτος καθώς φλυαρούσες και γελούσες με τους άλλους, και η είσοδός σου σ’ αυτό το δεντρόκηπο, χωρίς να ξέρεις τι υπήρχε εκεί, ήταν έκπληξη και ξάφνιασμα, το ξάφνιασμα μιας απρόσμενης ευλογίας. Η καρδιά χτυπούσε πιο αργά, άφωνη από θαυμασμό. Ο δεντρόκηπος ήταν το κέντρο όλης αυτής της περιοχής. Κάθε φορά πια που ξαναμπαίνεις εκεί, υπάρχει εκείνη η ομορφιά, εκείνη η ηρεμία, εκείνη η παράξενη ηρεμία. Όποτε κι αν έρθεις είναι εκεί ολόκληρη, πλούσια, δίχως όνομα.
Οποιαδήποτε μορφή συνειδητού διαλογισμού δεν είναι ο πραγματικός διαλογισμός, ποτέ δεν μπορεί να είναι. Η προμελετημένη προσπάθεια να διαλογιστεί κανείς δεν είναι διαλογισμός. Πρέπει να συμβεί- δεν μπορεί να προσκληθεί. Ο διαλογισμός δεν είναι παιχνίδι του νου ούτε παιχνίδι επιθυμίας και ευχαρίστησης. Κάθε προσπάθεια διαλογισμού είναι ακριβώς η άρνησή του. Έχε μόνο επίγνωση του τι σκέφτεσαι και κάνεις και τίποτε άλλο. Η δράση υπάρχει στο να βλέπεις, στο να ακούς, χωρίς ανταμοιβή ή τιμωρία. Η ικανότητα να δρας βρίσκεται στην ικανότητα να βλέπεις, να ακούς. Όλες οι φόρμες διαλογισμού οδηγούν αναπόφευκτα σε εξαπάτηση, σε ψευδαίσθηση, γιατί η επιθυμία τυφλώνει. Ήταν ένα όμορφο σούρουπο και το απαλό ανοιξιάτικο φως κάλυπτε τη γη.

* Στο δεντρόκηπο του Μπρόκγουντ Παρκ όπου βρίσκεται το Σχολείο του Ιδρύματος Κρισναμούρτι για παιδιά και νέους, καθώς και το ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ, όπου μπορεί κανείς να το επισκεφτεί για να μελετήσει το έργο του που είναι συγκεντρωμένο εκεί, υπάρχουν πολλά σπάνια δέντρα, ανάμεσά τους και σεκόιες.

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

«Το καλό δεν είναι το αντίθετο του κακού»

Το καλό δεν είναι το αντίθετο του κακού. Δεν έχει αγγιχτεί ποτέ από κείνο που είναι κακό αν και είναι περικυκλωμένο απ’ αυτό. Το κακό δεν μπορεί να πληγώσει το καλό, αλλά το καλό ίσως μοιάζει ότι μπορεί να το βλάψει, κι έτσι το κακό γίνεται πιο πανούργο, πιο βλαβερό. Το κακό μπορεί να καλλιεργηθεί, να γίνει πιο κοφτερό, να γίνεται όλο και πιο βίαιο• είναι γεννημένο μέσα στην κίνηση του χρόνου, θρεμμένο εκεί και χρησιμοποιημένο με δεξιοτεχνία. Αλλά η καλοσύνη δεν έχει σχέση με το χρόνο• δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να καλλιεργηθεί και να θραφεί από τη σκέψη• η δράση της δεν είναι ορατή• δεν έχει αίτιο κι έτσι δεν έχει και αποτέλεσμα. Το κακό δεν μπορεί να γίνει καλό γιατί εκείνο που είναι καλό δεν είναι προϊόν της σκέψης• βρίσκεται πέρα από τη σκέψη, όπως και η ομορφιά. Εκείνο που παράγει η σκέψη μπορεί και να το εξαλείψει, αλλά το καλό δεν είναι κάτι τέτοιο• καθώς το καλό δεν έχει σχέση με το χρόνο δε βρίσκεται κάπου μόνιμα. Όπου είναι το καλό υπάρχει τάξη, όχι η τάξη της αυθεντίας, της τιμωρίας και της ανταμοιβής• αυτού του είδους η τάξη είναι αναγκαία, γιατί αλλιώτικα η κοινωνία αυτοκαταστρέφεται και ο άνθρωπος γίνεται κακός, φονικός, διεφθαρμένος και εκφυλισμένος. Η κοινωνία είναι ο άνθρωπος• αυτά τα δύο είναι αξεχώριστα. Ο νόμος του καλού είναι παντοτινός, αναλλοίωτος και άχρονος. Η φύση του είναι σταθερότητα κι έτσι είναι εντελώς ασφαλές. Δεν υπάρχει κανενός άλλου είδους ασφάλεια.

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

«Ό,τι σκέφτεται η σκέψη το κάνει να γίνεται πραγματικότητα, αλλά δεν είναι η αλήθεια.»

 

3  Απριλίου 1975

Πόσο απίστευτα όμορφες είναι οι μεγάλες καμπύλες που κάνει ένα πλατύ ποτάμι καθώς κυλάει νωχελικά με φιδίσιες κινήσεις ανάμεσα από τα πράσινα χωράφια! Πρέπει να τις κοιτάς από ένα ορισμένο ύψος, όχι από πάρα πολύ ψηλά ή από πολύ κοντά. Το ποτάμι ήταν πλατύ, γεμάτο γαλανά και καθαρά νερά. Δεν πετούσαμε σε μεγάλο ύψος και μπορούσαμε να διακρίνουμε το δυνατό ρεύμα με τα μικροσκοπικά του κύματα στο κέντρο του• το ακολουθήσαμε περνώντας πόλεις και χωριά μέχρι τη θάλασσα. Η κάθε καμπύλη είχε τη δική της ομορφιά, τη δική της δύναμη, τη δική της κίνηση. Και πέρα μακριά ήταν οι μεγάλες χιονοσκέπαστες κορφές που ρόδιζαν στο πρώτο φως του πρωινού, καλύπτοντας τον ανατολικό ορίζοντα. Το πλατύ ποτάμι κι εκείνα τα ψηλά βουνά έμοιαζαν εκείνη την ώρα να χωράνε την αιωνιότητα – αυτή την αίσθηση άχρονου χώρου που σε κατακλύζει. Παρόλο που το αεροπλάνο πετούσε ορμητικά προς τα νοτιοανατολικά, σε κείνο το χώρο δεν υπήρχε κατεύθυνση, δεν υπήρχε κίνηση, μόνο εκείνο που είναι. Για μια ολόκληρη ώρα δεν υπήρχε τίποτε άλλο, ούτε καν ο θόρυβος των τζετ. Μόνο όταν ο κυβερνήτης ανάγγειλε ότι σύντομα θα προσγειωνόμαστε, μόνο τότε εκείνη η γεμάτη ώρα πήρε τέλος. Δεν υπήρχε καμιά ανάμνηση εκείνης της ώρας, καμιά καταγραφή του περιεχομένου εκείνης της ώρας, κι έτσι η σκέψη μην έχοντας από πού να πιαστεί δεν μπορούσε να γαντζωθεί πάνω της. Όταν έφτασε στο τέλος δεν υπήρχαν υπολείμματα, ο μαυροπίνακας ήταν ξανά καθαρός. Έτσι, η σκέψη δεν είχε τρόπο να καλλιεργήσει ό,τι συνέβη εκείνη την ώρα, οπότε ήταν έτοιμη να εγκαταλείψει το αεροπλάνο.

Ό,τι σκέφτεται η σκέψη το κάνει να γίνεται πραγματικότητα, αλλά δεν είναι η αλήθεια. Η ομορφιά δεν μπορεί ποτέ να είναι έκφραση της σκέψης. Τα πουλιά δεν είναι φτιαγμένα από τη σκέψη και γι’ αυτό είναι όμορφα. Η αγάπη δεν είναι δημιουργημένη από τη σκέψη κι όταν είναι γίνεται κάτι πολύ διαφορετικό. Η λατρεία των νοητικών λειτουργιών και της αρτιότητάς τους είναι μια πραγματικότητα φτιαγμένη από τη σκέψη. Αλλά δεν είναι συμπόνια. Η σκέψη δεν μπορεί να παράγει συμπόνια- μπορεί να την κάνει πραγματικότητα, αναγκαιότητα, αλλά δε θα είναι συμπόνια. Η σκέψη από την ίδια τη φύση της είναι χωρισμένη σε κομμάτια κι έτσι ζει σε ένα κομματιασμένο κόσμο διαίρεσης και σύγκρουσης. Έτσι, η γνώση είναι κομματιασμένη και, όσα επίπεδα κι αν μπουν το ένα πάνω στο άλλο θα παραμένει πάντα κερματισμένη, κομματιασμένη. Η σκέψη μπορεί να κατασκευάσει ένα πράγμα που λέγεται ενοποίηση, αλλά κι αυτό επίσης θα είναι ένα κομμάτι.

Η ίδια η λέξη «επιστήμη» σημαίνει «γνώση» και ο άνθρωπος ελπίζει ότι μέσω της επιστήμης θα μεταμορφωθεί σε ένα πνευματικά υγιές κι ευτυχισμένο πλάσμα. Έτσι αναζητά διψασμένα γνώσεις για όλα τα πράγματα της γης και για τον εαυτό του. Η γνώση δεν είναι συμπόνια και χωρίς συμπόνια δημιουργεί μπελάδες, ανείπωτη δυστυχία και χάος. Η γνώση δεν μπορεί να κάνει τον άνθρωπο να αγαπά• μπορεί να δημιουργήσει πολέμους και μέσα καταστροφής, αλλά δεν μπορεί να φέρει αγάπη στην καρδιά ή ειρήνη στο νου. Η αντίληψη όλων αυτών των πραγμάτων σημαίνει δράση, αλλά όχι δράση βασισμένη στη μνήμη και σε μοντέλα. Η αγάπη δεν είναι μνήμη, δεν είναι αναμνήσεις ευχάριστων στιγμών.

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

«Στην αγάπη δεν υπάρχει θλίψη»

Καθόταν με το κεφάλι του σκεπασμένο με ένα ύφασμα κι έκλαιγε. Μόλις είχε πεθάνει η γυναίκα του. Δεν ήθελε να δουν τα παιδιά του τα δάκρυά του. Κι εκείνα έκλαιγαν, χωρίς να καταλαβαίνουν  καλά  καλά  τι είχε συμβεί. Η μητέρα των παιδιών, που ήταν πολλά, είχε αρρωστήσει και τον τελευταίο καιρό είχε πέσει βαριά στο κρεβάτι. Ο πατέρας έμεινε στο προσκεφάλι της. Φαίνεται πως δεν έφευγε ποτέ από δίπλα της και κάποια μέρα, ύστερα από μια σύντομη τελετή, κηδεύτηκε. Το σπίτι, χωρίς το άρωμα που η μητέρα του είχε δώσει, άδειασε παράξενα και δεν ήταν ποτέ πια το ίδιο, γιατί τώρα υπήρχε θλίψη στο σπίτι• ο πατέρας την ήξερε, αλλά τα παιδιά που είχαν χάσει κάποιον για πάντα, δεν ήξεραν μέχρι τότε τι σήμαινε θλίψη. Βρίσκεται πάντα εκεί, δεν μπορείς απλώς να την ξεχάσεις, δεν μπορείς να την καλύψεις με κάποια μορφή διασκέδασης – θρησκευτική ή άλλου είδους. Μπορεί να δραπετεύσεις, αλλά εκείνη θα ξαναβρεθεί μπροστά σου. Μπορεί να χαθείς μέσα σε κάποια λατρεία, σε προσευχή ή σε κάποια βολική πίστη, αλλά αυτή θα παρουσιαστεί ξανά, απροσκάλεστη. Το άνθισμα της θλίψης είναι πικρία, κυνισμός ή κάποια νευρωτική συμπεριφορά. Μπορεί να είσαι επιθετικός, βίαιος ή κάθαρμα, αλλά η θλίψη βρίσκεται όπου είσαι κι εσύ. Μπορεί να έχεις δύναμη, θέση και τις απολαύσεις που δίνει το χρήμα, αλλά εκείνη θα βρίσκεται εκεί, στην καρδιά σου, περιμένοντας και καραδοκώντας. Ό,τι και να κάνεις δεν μπορείς να την αποφύγεις. Η αγάπη που έχεις μέσα σου τελειώνει στη θλίψη- η θλίψη είναι χρόνος, η θλίψη είναι η σκέψη.

Κόβεται ένα δέντρο κι εσύ απλώς χύνεις ένα δάκρυ- σφάζουν ένα ζώο για χάρη της γεύσης σου- η γη καταστρέφεται για δική σου ευχαρίστηση. Εκπαιδεύεσαι να σκοτώνεις, να καταστρέφεις, άνθρωπος εναντίον ανθρώπου. Η σύγχρονη τεχνολογία και οι μηχανές αντικαθιστούν τον ανθρώπινο μόχθο, αλλά δεν μπορείς να δώσεις τέλος στη θλίψη με τα πράγματα που κατασκεύασε η σκέψη. Η αγάπη δεν είναι ευχαρίστηση.

Ήρθε απελπισμένη, γεμάτη από τη θλίψη της. Άφησε να ξεχυθούν όλα όσα είχε περάσει: το θάνατο, τις τρέλες των παιδιών της, τα πολιτικά τους, τα διαζύγιά τους, τις απογοητεύσεις, την πίκρα, την πλήρη ματαιότητα όλης της χωρίς νόημα ζωής. Δεν ήταν πια νέα- όταν ήταν νέα είχε ζήσει τη ζωή της, ενδιαφέρθηκε παροδικά για την πολιτική, πήρε ένα πτυχίο στα οικονομικά και έζησε πάνω κάτω το είδος της ζωής που ζει σχεδόν όλος ο κόσμος. Ο άντρας της είχε πεθάνει πρόσφατα και η θλίψη ολάκερη φάνηκε να την κατακλύζει. Καθώς μιλούσαμε ησύχασε.

Κάθε κίνηση της σκέψης βαθαίνει τη θλίψη. Η σκέψη με τις αναμνήσεις της, με τις εικόνες της ευχαρίστησης και του πόνου, με τη μοναξιά της και τα δάκρυα, με την αυτολύπηση και τις τύψεις, είναι το έδαφος όπου φυτρώνει η θλίψη. Ακούστε αυτά που λέγονται τούτη τη στιγμή. Απλώς ακούστε όχι την ηχώ του παρελθόντος, όχι το ξεπέρασμα της θλίψης ή πώς να ξεφύγετε από το μαρτύριό της, αλλά ακούστε με την καρδιά σας, με όλο σας το είναι ό,τι λέγεται αυτή τη στιγμή. Οι εξαρτήσεις σας και οι προσκολλήσεις σας έχουν ετοιμάσει το έδαφος για τη θλίψη σας. Η αμέλεια της μελέτης του εαυτού σας και της ομορφιάς που αυτή φέρνει έχουν θρέψει τη θλίψη σας• όλες οι εγωκεντρικές σας δραστηριότητες σας έχουν οδηγήσει σε τούτη τη θλίψη. Απλώς ακούστε προσεκτικά αυτό που λέγεται- μείνετε μ’ αυτό, μην περιπλανηθείτε. Κάθε κίνηση της σκέψης δυναμώνει τη θλίψη. Η σκέψη δεν είναι αγάπη. Στην αγάπη δεν υπάρχει θλίψη.

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

«Πήγαινε πέρα μακριά από την κοιλάδα, πολύ μακριά, αφήνοντάς τα όλα εκεί κάτω »

Αν περπατήσεις ποτέ μόνος σου ψηλά στα βουνά, ανάμεσα στα έλατα και τα βράχια, αφήνοντας τα πάντα μακριά, κάτω στην κοιλάδα, όταν δεν υπάρχει ούτε ψίθυρος ανάμεσα στα δέντρα και κάθε σκέψη έχει σβήσει, τότε μπορεί να έρθει σ’ εσένα        «ε κ ε ί ν ο  τ ο  ά λ λ ο»*.

Αν το κρατήσεις δε θα ξανάρθει ποτέ- αυτό που κρατάς είναι η ανάμνησή του, νεκρή και άψυχη. Αυτό που κρατάς δεν είναι το πραγματικό• η καρδιά σου και ο νους σου είναι πολύ μικρά, μπορούν να κρατήσουν μόνο τα πράγματα της σκέψης κι αυτή είναι στείρα.

Πήγαινε πέρα μακριά από την κοιλάδα, πολύ μακριά, αφήνοντάς τα όλα εκεί κάτω. Μπορείς να γυρίσεις και να τα πάρεις, αν θελήσεις, αλλά θα έχουν χάσει το βάρος τους. Δε θα είσαι ξανά ο ίδιος ποτέ.

(…)Πρέπει να μένεις μόνος με τα δέντρα, τα λιβάδια, τα ρυάκια. Δεν είσαι ποτέ μόνος αν κουβαλάς τα πράγματα της σκέψης, τις εικόνες και τα προβλήματά της.

Ο νους δεν πρέπει να γεμίζει με τα βράχια και τα σύννεφα της γης. Πρέπει να είναι αδειανός σαν ένα καινουριοφτιαγμένο σταμνί. Τότε θα μπορούσες να δεις κάτι ολικά, κάτι που δεν έχει ξαναϋπάρξει. Δεν μπορείς να το δεις αυτό αν «εσύ» είσαι εκεί• εσύ πρέπει να «πεθάνεις» για να το δεις.

Μπορεί να νομίζεις ότι είσαι το σπουδαιότερο πράγμα στον κόσμο αλλά δεν είσαι. Μπορεί να έχεις όλα όσα έχει κατασκευάσει η σκέψη αλλά είναι όλα τους γερασμένα, χρησιμοποιημένα, ετοιμόρροπα.

 * Η αγγλική λέξη που μεταχειρίζεται ο Κρισναμούρτι είναι otherness, που η κυριολεκτική της σημασία στα ελληνικά, σύμφωνα με το λεξικό, είναι: ετερότητα, διαφορετικότητα, ιδιομορφία, αλλοτριότητα, διαφορά, ανομοιότητα. Καθώς ο Κρισναμούρτι ενδιαφερόταν περισσότερο για εκείνο που μετέδιδαν οι λέξεις, εκείνο που κρυβόταν πίσω τους κι όχι για την κυριολεκτική τους σημασία, αφού -όπως έλεγε- «οι λέξεις δεν είναι το ίδιο το πράγμα που περιγράφουν», ή «το μενού ενός εστιατορίου δεν είναι τα ίδια τα φαγητά γι’ αυτό και δεν μπορεί να χορτάσει κανείς διαβάζοντάς τα», ψάχνοντας, όμως, πάντα να βρει -ή ακόμα και να φτιάξει- λέξεις που να δίνουν καλύτερα την αίσθηση εκείνου που ήθελε να πει• το ίδιο προσπαθούμε να κάνουμε κι εδώ. Έτσι, κρίθηκε προτιμότερο να αποδοθεί η λέξη otherness, με τις λέξεις εκείνο το άλλο, με την έννοια του «αλλιώτικου» που σημαίνει κάτι «διαφορετικό», «άλλου είδους».

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Για τα όνειρα

 

Το δάσος κοιμόταν το μονοπάτι που το διέσχιζε ήταν σκοτεινό και όλο στροφές. Δε σάλευε το παραμικρό- το μακρύ σούρουπο έσβηνε πια και η σιωπή της νύχτας σκέπαζε τη γη. Το μικρό, γάργαρο ρυάκι, τόσο επίμονο όλη τη μέρα, υποχωρούσε μπροστά στην ησυχία της νύχτας που ερχόταν. Μέσα από τα μικρά ανοίγματα που άφηναν τα φύλλα φαίνονταν τ’ αστέρια, λαμπερά και πολύ κοντινά. Το σκοτάδι της νύχτας είναι τόσο αναγκαίο όσο και το φως της μέρας. Τα δέντρα που πριν σε καλωσόριζαν τώρα ήταν αποτραβηγμένα στον εαυτό τους, απόμακρα- βρίσκονταν ολόγυρα, αλλά ήταν αποτραβηγμένα και απλησίαστα- κοιμόντουσαν και δεν ήθελαν να τα ενοχλήσεις. Σε αυτό το ήσυχο σκοτάδι υπήρχε ανάπτυξη και άνθισμα, μάζεμα δύναμης για τη συνάντηση με την παλλόμενη μέρα- η νύχτα και η μέρα είναι απαραίτητες- και οι δύο δίνουν ζωή, ενέργεια, σε όλα τα ζωντανά πλάσματα. Μόνο ο άνθρωπος την κατασπαταλά.

Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός, ο ύπνος χωρίς πάρα πολλά όνειρα, χωρίς πάρα πολλά στριφογυρίσματα στο κρεβάτι. Κατά τη διάρκεια του ύπνου συμβαίνουν πολλά πράγματα τόσο στο σώμα όσο και στον εγκέφαλο- είναι ένα, μια ενιαία κίνηση. Σε όλη αυτή τη δομή ο ύπνος είναι απολύτως αναγκαίος. Κατά τη διάρκεια του ύπνου μπαίνει τάξη, γίνονται τακτοποιήσεις και υπάρχει βαθύτερη αντίληψη πολλών πραγμάτων όσο πιο ήσυχος είναι ο εγκέφαλος, τόσο βαθύτερο είναι το άμεσο εσωτερικό κοίταγμα. Ο εγκέφαλος χρειάζεται ασφάλεια και τάξη για να λειτουργήσει αρμονικά, χωρίς τριβές. Αυτά τα προσφέρει η νύχτα και στις ώρες του ήσυχου ύπνου υπάρχουν κινήσεις, καταστάσεις, που η σκέψη δεν μπορεί να φτάσει ποτέ. Τα όνειρα είναι μια αναστάτωση- παραμορφώνουν τη συνολική αντίληψη. Στον ύπνο ο νους αναζωογονείται.

Αλλά μπορεί να πείτε ότι τα όνειρα είναι αναγκαία, ότι αν δεν ονειρεύεται κανείς μπορεί να τρελαθεί, ότι βοηθούν πολύ και είναι αποκαλυπτικά. Υπάρχουν επιφανειακά όνειρα που δεν έχουν και μεγάλη σημασία- υπάρχουν όνειρα που είναι σημαντικά και υπάρχει, επίσης, και η χωρίς όνειρα κατάσταση. Τα όνειρα είναι η έκφραση, με διαφορετικές μορφές και σύμβολα, της καθημερινής μας ζωής. Εάν δεν υπάρχει αρμονία, τάξη στις σχέσεις μας στην καθημερινή ζωή, τότε τα όνειρα είναι η συνέχιση αυτής της αταξίας. Την ώρα του ύπνου ο εγκέφαλος προσπαθεί να βάλει τάξη σ’ αυτές τις αντιφάσεις που δημιουργούν σύγχυση. Ο εγκέφαλος φθείρεται σ’ αυτή τη συνεχή πάλη ανάμεσα στην τάξη και την αταξία. Αλλά επειδή για να μπορέσει να λειτουργήσει έστω και λίγο, χρειάζεται να έχει ασφάλεια και τάξη, γίνονται αναγκαίες οι πίστεις, οι ιδεολογίες και άλλες νευρωτικές συλλήψεις. Το να κάνουμε τη νύχτα μέρα είναι μια από αυτές τις νευρωτικές συνήθειες.Oι  ανοησίες  που συμβαίνουν τη νύχτα στο σύγχρονο κόσμο είναι μια φυγή από τη ρουτίνα και την ανία της μέρας.

Η πλήρης επίγνωση της αταξίας στις σχέσεις, τις προσωπικές και τις κοινωνικές, τις στενές και τις μακρινές, η ουδέτερη, χωρίς εκλογή επίγνωση εκείνου που πράγματι συμβαίνει στις συνειδητές ώρες της μέρας, δημιουργεί τάξη μέσα από την αταξία. Τότε ο εγκέφαλος δεν έχει ανάγκη να ψάχνει να βρει τάξη στις ώρες του ύπνου. Τότε τα όνειρα είναι απλώς επιφανειακά, χωρίς νόημα. Όταν σταματήσει εντελώς ο χωρισμός ανάμεσα στον παρατηρητή και στο παρατηρούμενο, τότε μπαίνει τάξη στο σύνολο της συνείδησης, όχι απλώς στο συνειδητό επίπεδο. Περνάει κανείς πέρα από εκείνο που πράγματι συμβαίνει όταν ο παρατηρητής -που είναι το παρελθόν, που είναι ο χρόνος- φτάσει σε ένα τέλος. Το ζωντανό παρόν, αυτό που πράγματι συμβαίνει, δεν είναι δεμένο με το χρόνο όπως είναι ο παρατηρητής.

Μόνο όταν ο νους -ο εγκέφαλος και ο οργανισμός- έχει αυτή τη συνολική τάξη στις ώρες του ύπνου, μόνο τότε υπάρχει η επί- γνώση εκείνης της κατάστασης που δεν μπορεί να εκφραστεί με λόγια, εκείνης της άχρονης κίνησης. Αυτή η κατάσταση δεν είναι κάποιο φαντασιόπληκτο όνειρο, η αφηρημένη ιδέα κάποιας φυγής. Είναι όλος ο διαλογισμός. Τούτο σημαίνει ότι ο εγκέφαλος δουλεύει είτε είναι κοιμισμένος είτε είναι ξύπνιος, αλλά η συνεχής σύγκρουση μεταξύ τάξης και αταξίας τον φθείρει. Η τάξη είναι η υψηλότερη μορφή αρετής, ευαισθησίας, νοημοσύνης. Όταν υπάρχει αυτή η μεγάλη ομορφιά της τάξης, της αρμονίας, ο εγκέφαλος δε δουλεύει ακατάπαυστα, ορισμένα μέρη του είναι υποχρεωμένα να κουβαλάνε το φορτίο της μνήμης, αλλά αυτό είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι- ο υπόλοιπος εγκέφαλος είναι ελεύθερος από το βουητό των εμπειριών. Αυτή η ελευθερία είναι η τάξη, η αρμονία της σιγής. Αυτή η ελευθερία και ο θόρυβος της μνήμης κινούνται μαζί. Η δραστηριότητα αυτής της κίνησης είναι νοημοσύνη. Ο διαλογισμός είναι απελευθέρωση από το γνωστό και παρ’ όλα αυτά ενεργεί μέσα στο πεδίο του γνωστού. Δεν υπάρχει «εγώ» σαν χειριστής του διαλογισμού. Ο διαλογισμός αυτός συνεχίζεται και στον ύπνο και στον ξύπνιο.

Κρισναμούρτι «Ημερολόγιο» μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »