«Η προσοχή είναι κάτι που έρχεται με προσπάθεια;»

Ερώτηση: Γιατί δεν μπορούμε να κρατήσουμε την προσοχή μας συγκεντρωμένη για περισσότερο από ένα δυο λεπτά;

Κρισναμούρτι: Πρώτα απ’ όλα, γιατί θέλετε να κρατάει κάτι όλη την ώρα; Θέλετε να κρατάει η ευχαρίστηση, η ικανοποίηση, όλη την ώρα· θέλετε κάποιες σχέσεις να διαρκούν, να κρατάνε, να συντηρούνται. Γιατί υπάρχει αυτή η επιθυμία για διάρκεια; Καταλαβαίνετε την ερώτησή μου; Γιατί θέλετε να κρατάει η προσοχή σας; Γιατί; Επειδή σας έχει πει κάποιος ότι η προσοχή είναι πολύ σημαντική; Ή επειδή έχετε ανακαλύψει από μόνοι σας τη φύση της προσοχής; Τότε πρέπει να ερευνήσετε τι είναι απροσεξία. Καταλαβαίνετε;

Το σημαντικό δεν είναι η προσοχή, αλλά το τι είναι απροσεξία, έλλειψη προσοχής. Σημαντικό από την άποψη ποιο θα πρέπει να ερευνήσουμε. Η απροσεξία δεν είναι πιο σημαντική από την προσοχή; Συμφωνείτε; Επειδή αν κατανοήσω τι είναι η απροσεξία, τότε θα υπάρχει προσοχή. Τι είναι, λοιπόν, η έλλειψη προσοχής; Καθώς συζητάμε εδώ μαζί προσέχετε όλη την ώρα ή μόνο κατά διαστήματα; Σας παρακαλώ, απλώς παρατηρήστε το, παρατηρήστε το από μόνοι σας, εμβαθύνετε σ’ αυτό από μόνοι σας. Δίνετε πραγματικά την προσοχή σας στο τι λέγε ται τώρα ή το κάνετε μόνο για λίγα δευτερόλεπτα ή λίγα λεπτά και μετά ο νους σας τρέχει κάπου άλλου; Διαρκεί η προσοχή; Προφανώς όχι. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να καταλάβουμε γιατί υπάρχει έλλειψη προσοχής.

Υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως η έλλειψη προσοχής, η απροσεξία; Καταλαβαίνετε την ερώτησή μου; Η απροσεξία είναι διάσπαση της προσοχής. Σωστά; Αυτό είναι που το ονομάζετε διάσπαση της προσοχής. Θέλω να σκεφτώ για κάτι και κάποια στιγμή η σκέψη πετιέται σε κάτι άλλο, και αυτό είναι που ονομάζω διάσπαση προσοχής. Η ίδια η σκέψη από μόνη της δεν είναι μια διάσπαση προσοχής; Αναρωτιέμαι αν το βλέπετε αυτό. Θέλω να συγκεντρωθώ σ’ ένα θέμα και μπορώ να το κάνω αυτό για λίγα λεπτά και μετά η σκέψη μου φεύγει και πάει σε κάτι άλλο· και η σκέψη για κάτι άλλο, αντί γι’ αυτό που υποτίθεται ότι σκεφτόμουν, ονομάζεται διάσπαση προσοχής. Αν, όμως, δεν το ονομάσω αυτό που γίνεται διάσπαση προσοχής και το παρακολουθήσω, τι θα γίνει; Καταλαβαίνετε;

Ας υποθέσουμε ότι είμαι συγκεντρωμένος στο διάβασμα ενός κεφαλαίου κάποιου βιβλίου και βλέπω ότι η σκέψη μου φεύγει σε κάτι άλλο. Τότε πάω να το ονομάσω αυτό «διάσπαση προσοχής», αλλά δεν το κάνω. Για μένα, προσωπικά, δεν υπάρχει διάσπαση προσοχής, γιατί ακολουθώ αυτό που εσείς ονομάζετε διάσπαση προσοχής και δεν λέω: «Πρέπει να διαβάσω αυτό το κεφάλαιο ή λίγες γραμμές ακόμα», αλλά προς όποια κατεύθυνση κι αν κινείται η σκέψη το παρακολουθώ, έτσι ώστε δεν υπάρχει αίσθηση διάσπασης προσοχής, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει διαίρεση μέσα μου- υπάρχει παρατήρηση της προσοχής και της απροσεξίας, οπότε η απροσεξία είναι προσοχή. Αναρωτιέμαι αν το καταλαβαίνετε αυτό.

Δείτε τη διάσπαση της προσοχής που μας φέρνουν οι λέξεις. Η φράση «διάσπαση προσοχής» φέρνει μια πολύ διασπαστική διαδικασία, επειδή εκεί που θέλεις να συγκεντρωθείς σε κάτι, οπότε όταν η σκέψη κινείται μακριά απ’ αυτό σε κάτι άλλο, αυτό
το άλλο το ονομάζουμε διάσπαση της προσοχής. Αλλά η σκέψη κινείται διαρκώς· δεν είναι ποτέ στατική. Βρίσκεται πάντα σε δράση -είτε κοιμάστε είτε είστε ξύπνιοι είτε ονειροπολείτε είτε κάνετε το ένα ή το άλλο-, η σκέψη βρίσκεται πάντα σε δράση, σε κίνηση. Και η σκέψη είναι μια υλική διαδικασία. Επειδή η σκέψη βασίζεται στη μνήμη, στην εμπειρία και στη γνώση· αυτά είναι απο- θηκευμένα στον εγκέφαλο, που περιλαμβάνει εκατομμύρια κύτταρα κι αυτά φυλάνε μνήμες. Αυτό είναι ένα επιστημονικό γεγονός. Τα κύτταρα βρίσκονται διαρκώς σε κίνηση. Αρχίζει, λοιπόν, να ανακαλύπτει κανείς ότι ο εγκέφαλος έχει τους δικούς του ρυθμούς, που δεν είναι οι ρυθμοί της σκέψης. Αναρωτιέμαι αν παρακολουθείτε.

Και τώρα σας ρωτάω αν είναι δυνατόν να παρατηρώ, να παρατηρώ απολύτως και όλη την ώρα. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι μια άλλη μορφή της ερώτησης «μπορώ να κρατάω την προσοχή μου όλη την ώρα;». Η προσοχή είναι κάτι που έρχεται με προσπάθεια; Κι αν έρχεται με προσπάθεια, τότε είναι αυτό προσοχή; Δηλαδή, όταν είναι αποτέλεσμα εξάσκησης; Που σημαίνει ότι τη μια μέρα μετά την άλλη παρακολουθείς το σώμα σου, τις κινήσεις σου και όλο αυτό το παιχνίδι που παίζετε και στο τέλος λέτε: «Ναι, έμαθα να προσέχω». Είναι η προσοχή αποτέλεσμα συσσώρευσης μνήμης; Καταλαβαίνετε την ερώτησή μου;
Είναι η προσοχή αποτέλεσμα εξάσκησης με διάφορες μορφές ψυχολογικής εκγύμνασης; Μήπως υπάρχει μόνο προσοχή και όχι απροσεξία; Αν κατανοήσεις την απροσεξία, τότε υπάρχει προσοχή.

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Μήπως το μυαλό μας είναι επαναλαμβανόμενο;

Κριοναμούρτι: Πριν δούμε αυτές τις ερωτήσεις που έχω εδώ θα ή­θελα να κάνω μια ερώτηση: Πώς προσεγγίζουμε ένα ερώτημα, μια κρίση, μια πρόκληση, κάτι που πρέπει να το ερευνήσουμε; Πώς το προσεγγίζουμε; Νομίζω ότι η προσέγγιση ίσως έχει μεγα­λύτερη σημασία και από την ίδια την ερώτηση, γιατί αν την προ­σεγγίσουμε αδιάφορα, τυχαία, τότε η ερώτηση έχει πολύ λίγη ση­μασία. Αν την προσεγγίσουμε χωρίς καμιά προσωπική προκατάληψη, χωρίς καμιά επιθυμία για μια λύση παρηγοριάς ή για μια αίσθηση υπερηφάνειας από την απάντησή της, τότε νομίζω ότι κάνουμε την ερώτηση μάλλον επουσιώδη κι όχι και πολύ σοβα­ρή. Η προσέγγιση, λοιπόν, παίζει μεγάλο ρόλο. Έτσι, νομίζω ότι πρέπει να συζητήσουμε πώς δεχόμαστε, πώς προσεγγίζουμε μια κρίση, μια ερώτηση, με τι κίνητρο. Σωστά; Ας το ψάξουμε, λοιπόν.

Ας υποθέσουμε ότι έχω κάποιο πρόβλημα. Πρώτα θα ρωτή­σω τι είναι ένα πρόβλημα; Ετυμολογικά η σημασία της λέξης «πρόβλημα» στα αγγλικά είναι: «Κάτι που σου πέταξαν»· αυτή είναι η πραγματική σημασία της λέξης «πρόβλημα» – κάτι που σου πέταξαν ή κάτι που σε προκαλεί. Και πώς αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα; Αποτραβιόμαστε από αυτό ή προσπαθούμε να το κατανικήσουμε; Προσπαθούμε να βρούμε μια απάντηση για το πρόβλημα που θα μας είναι ευχάριστη, ικανοποιητική, ή κοιτάζουμε το πρόβλημα σαν να είναι κάτι καινούργιο, φρέσκο;

Είναι κάθε πρόβλημα κάτι καινούργιο ή είναι ένα πρόβλημα που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά; Εάν είναι ένα επαναλαμβανό­μενο πρόβλημα, γιατί έχει γίνει «επαναλαμβανόμενο»; Μήπως το μυαλό μας είναι επαναλαμβανόμενο; Είμαστε, έστω κάπως, «μαζί» σε όλο αυτό; Από σας εξαρτάται…

1η Ερώτηση: Μας λέτε συχνά να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας. Άλλοτε πάλι προτείνετε απλώς να ακούμε χωρίς να κάνουμε καμία επέμβαση σε ό,τι ακούμε. Αυτές σι δυο δηλώσεις μοιάζουν αντιφατικές. Σας παρακαλώ εξηγή­στε τες.

Κρισναμούρτι: Χρησιμοποιεί κανείς το μυαλό του τον περισσότερο καιρό: Για να βγάλει χρήματα, για να κάνει μια διαδρομή με το αυτοκίνητο, στη δουλειά του και λοιπά. Αλλά όταν ακούς κάποιον που λέει κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι σκέφτεσαι, απ’ ό,τι έ­χεις συνηθίσει, δύσκολα ακούς κάτι που δεν είναι συνηθισμένο. Όταν, λοιπόν, ο ομιλητής προτείνει να χρησιμοποιήσετε το μυα­λό σας, να χρησιμοποιήσετε όλο το μυαλό σας, όχι μόνο ένα μέ­ρος του, και να ακούτε, προτείνει να ακουτε αληθινά. Έχει εξη­γήσει τι σημαίνει να ακούς όχι μόνο με το αυτί, αλλά και πέρα απ’ αυτό. Καταλαβαίνετε τι εννοώ; Όπως είπαμε, το να ακούς πραγ­ματικά είναι μια τέχνη. Και «τέχνη» σημαίνει, επίσης, να βάζεις τα πάντα στη σωστή τους θέση. Και το να ακούς χρειάζεται προσο­χή, χρειάζεται μια αίσθηση φροντίδας, μια αίσθηση ότι ακούς κά­τι που μπορεί να έχει σημασία ή μπορεί και να μην έχει. Κι αν ίσως είναι μια ψευδής δήλωση, να μπορείς ακούγοντας αυτή την ψευ­δή δήλωση να δεις πού υπάρχει κάποια αλήθεια σ’ αυτή. Το κα­ταλαβαίνετε όλο αυτό; Το να ακούς προϋποθέτει πολύ μεγάλη ευαισθησία· όχι απλώς να ακούς μεταφράζοντας όσα ακούς σύμ­φωνα με το τι σε ευχαριστεί και τι σε δυσαρεστεί ή σύμφωνα με ό,τι ήδη ξέρεις, αλλά να ακούς αυτό που λέγεται σαν να είναι η πρώτη φορά που το ακούς – αυτό είναι τέχνη. Σαν οποιαδήποτε άλλη τέχνη, και το να ακούς απαιτεί μεγάλη ικανότητα- να ακούς τη γυναίκα σου, τον άντρα σου, τα παιδιά σου, έναν φίλο ή ένα πουλί και λοιπά και λοιπά, έτσι που να γίνεσαι εξαιρετικά ευαί­σθητος. Αυτή είναι η τέχνη του να ακούς.

Τώρα: Το να ακούς εί­ναι κάτι διαφορετικό από τη δραστηριότητα του μυαλού; Έχετε προσέξει πώς δουλεύει το μυαλό μας; Όχι σύμφωνα με τους επι­στήμονες, τους βιολόγους και λοιπά, αλλά έχετε παρατηρήσει το δικό σας το μυαλό να δουλεύει; Το έχετε κάνει; Έχετε δει γιατί σκέφτεται κάποια πράγματα; Γιατί υπάρχει πάντα η επανάληψη κάποιου προβλήματος; Γιατί είναι προκατειλημμένο; Γιατί κολ­λάει σε μια πίστη, σε μια ιδέα και λοιπά; Το έχετε παρατηρήσει ποτέ να λειτουργεί; Όχι εσείς να το παρατηρείτε, αλλά καθώς αρ­χίζει να λειτουργεί να υπάρχει παρατήρηση. Αναρωτιέμαι αν το καταλαβαίνετε όλο αυτό. Το έχετε δοκιμάσει ποτέ; Όχι, δεν το έ­χετε δοκιμάσει. Οπότε, ας το δοκιμάσουμε τώρα. Με όλο τον σε­βασμό, επιτρέψτε μου να σας προτείνω να ακούτε τον ομιλητή σαν να είναι η πρώτη φορά. Χρησιμοποιεί αγγλικές λέξεις και, προφανώς, και εσείς και ο ομιλητής καταλαβαίνετε αγγλικά.

Τώ­ρα: Όταν ακούτε μια λέξη, αυτή η λέξη έχει έναν ήχο και αυτός ο ήχος μεταδίδεται στο μυαλό. Και μετά το μυαλό «μεταφράζει» τον ήχο αυτής της λέξης σύμφωνα με την ήδη καταγραμμένη σημασία της. Οπότε τώρα ακούτε τον ομιλητή σαν να είναι η πρώτη φορά ή έχοντας τον ακούσει να μιλάει για πολλά από αυτά, ίσως και έχοντας διαβάσει τα βιβλία του και έχοντας δει τις βιντεοται­νίες του και λοιπά; Μπορείτε να τα παραμερίσετε όλα αυτά και να ακούσετε αυτά που λέγονται σαν να είναι η πρώτη φορά; Μπο­ρείτε να κοιτάτε την ανατολή, το ηλιοβασίλεμα, τη θάλασσα έτσι ώστε το μυαλό να μην τα συνηθίζει; Καταλαβαίνετε τι σας λέω; Να μη συνηθίζει το μυαλό το ηλιοβασίλεμα, την ανατολή, τη γυ­ναίκα σας ή τον άντρα σας και όλα τα υπόλοιπα, έτσι που όλα να είναι πάντα καινούργια, φρέσκα. Αυτή είναι η τέχνη του να ακούς και να βλέπεις κάτι, σαν να το κοιτάς πρώτη φορά. Πράγμα που σημαίνει ότι η μνήμη αποσιωπήθηκε. Αυτό είναι πειθαρχία, όχι η πειθαρχία της υπακοής σε κάποιον, αλλά η πειθαρχία να μαθαίνεις πώς να βλέπεις, πώς να ακούς από μόνος σου. Η λέξη «πειθαρχία» σημαίνει ετυμολογικά «έναν μαθητή που μαθαίνει», όχι από κάποιον γκουρού ή από κάποιο διδάσκαλο, αλλά που μα­θαίνει από τον ίδιο τον εαυτό του. Κι αν μαθαίνεις όλη την ώρα γίνεσαι εσύ ο γκουρού, ο δάσκαλος κι ο μαθητής, την ίδια στιγμή.

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

 

 

Read Full Post »

Η κάθε λέξη έχει έναν ήχο και όταν δεν ακούμε τον ήχο ερμηνεύουμε τη λέξη, προσπαθώντας να την μεταφράσουμε στη γλώσσα μας ή σύμφωνα μα την παράδοσή μας. Ποτέ δεν ακούμε βαθιά

 

«Το να ακούς πραγματικά είναι μια τέχνη που πολύ λίγοι από μας είναι ικανοί γι’ αυτήν. Δεν ακούμε ποτέ πραγματικά. Η κάθε λέξη έχει έναν ήχο και όταν δεν ακούμε τον ήχο ερμηνεύουμε τη λέξη, προσπαθώντας να την μεταφράσουμε στη γλώσσα μας ή σύμφωνα μα την παράδοσή μας. Ποτέ δεν ακούμε βαθιά. Όταν λέτε μια πολύ συναρπαστική ιστορία σε ένα μικρό παιδί, ακούει με μια τρομερή περιέργεια και ενέργεια. Θέλει να μάθει τι θα γίνει και περιμένει με εξαιρετικό ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Αλλά εμείς οι μεγάλοι έχουμε χάσει όλη αυτήν την περιέργεια, την ενέργεια για να μάθουμε, αυτή την ενέργεια που χρειάζεται για να δεις τα πράγματα πολύ καθαρά, όπως είναι, χωρίς καμιά διαστρέβλωση. Δεν ακούμε ποτέ αληθινά ο ένας τον άλλον. Δεν ακούτε ποτέ πραγματικά τη γυναίκα σας ή τον άντρα σας, έτσι δεν είναι; Την παραξέρετε ή εκείνη παραξέρει εσάς. Δεν υπάρχει αίσθηση βαθιάς κατανόησης, φιλίας, ομόνοιας, που θα σας έκανε να ακούτε ο ένας τον άλλον, είτε σας αρέσει ό,τι λέγεται είτε όχι. Αλλά όταν όντως ακούς αληθινά και βαθιά, αυτή η ίδια η πράξη τού ν’ ακούς είναι ένα μεγάλο θαύμα.
Το να ακούς έτσι, όπως και το να βλέπεις, το να παρατηρείς, είναι κάτι πολύ σημαντικό. Δεν παρατηρούμε ποτέ πραγματικά. Παρατηρούμε μόνο ό,τι είναι βολικό, φιλικό· παρατηρούμε μόνο όταν υπάρχει ανταμοιβή ή τιμωρία. Δεν ξέρω αν έχετε προσέξει ότι όλη μας η ανατροφή, όλη μας η εκπαίδευση και η καθημερινή μας ζωή, βασίζονται πάνω σε μια αρχή: ανταμοιβή και τιμωρία. Διαλογιζόμαστε προκειμένου να ανταμειφθούμε, «προοδεύουμε» προκειμένου να ανταμειφθούμε, προσευχόμαστε προκειμένου να ανταμειφθούμε ή για να μην τιμωρηθούμε… Όταν ζητάμε ανταμοιβή, υλική ή ψυχολογική, σ’ αυτή την αναζήτηση ανταμοιβής υπάρχει και ο φόβος της τιμωρίας — που είναι το να μην υπάρξει ανταμοιβή. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, ν’ ακούμε ο ένας τον άλλον per se, δηλαδή, για χάρη τού ν’ ακούμε και μόνο και όχι άλλο λόγο; Θα μπορούσαμε να ακούμε όπως θ’ ακούγαμε μια υπέροχη μουσική ή το κελάηδημα ενός πουλιού, με την καρδιά μας, με τον νου μας, με όλη την ενέργεια που διαθέτουμε; Τότε, μπορούμε να πάμε πολύ μακριά».

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

η σκέψη είναι επίσης υπεύθυνη για τη διαίρεση και τη σύγκρουση ανάμε­σα σε «αυτό που είναι» και σε «εκείνο που θα έπρεπε να είναι»

 

Η σκέψη εί­ναι η δραστηριότητα που μ’ αυτή ζούμε. Η σκέψη είναι ο κεντρι­κός παράγοντας των πράξεών μας. Σωστά; Η σκέψη, που μ’ αυ­τή βγάζουμε χρήματα· η σκέψη που χωρίζει εσένα από μένα, τον σύζυγο από τη σύζυγο, το ιδανικό από «εκείνο που είναι γεγο­νός». Οπότε τι είναι η σκέψη; Δεν είναι η σκέψη δραστηριότητα της μνήμης; Σας παρακαλώ, μη δέχεστε το παραμικρό απ’ όσα λέει ο ομιλητής. Πρέπει να έχετε την ιδιότητα της αμφιβολίας· να αμφιβάλλετε για τις ίδιες σας τις εμπειρίες, για τις ιδέες σας. Ο ο­μιλητής σάς λέει ότι η σκέψη έχει δημιουργήσει τη διαίρεση, σαν ένας φίλος που μπορείτε να τον ακούτε ή να μην τον ακούτε, ό­πως σας αρέσει. Η σκέψη είναι υπεύθυνη για όλους τους πολέ­μους, για όλους τους θεούς που έχει επινοήσει. Η σκέψη είναι υπεύθυνη που πήγε ο άνθρωπος στο φεγγάρι, είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του κομπιούτερ και όλων των εκπληκτικών πραγ­μάτων που υπάρχουν στον κόσμο της τεχνολογίας. Και η σκέψη είναι επίσης υπεύθυνη για τη διαίρεση και τη σύγκρουση ανάμε­σα σε «αυτό που είναι» και σε «εκείνο που θα έπρεπε να είναι». «Εκείνο που θα έπρεπε να είναι» είναι μακριά από «αυτό που εί­ναι»· είναι το ιδανικό· είναι κάτι που πρέπει να πετύχεις, κάτι που πρέπει να κερδηθεί. Για παράδειγμα: Τα ανθρώπινα πλάσματα είναι βίαια – αυτό είναι ένα ολοφάνερο γεγονός. Και μετά από αιώ­νες ο άνθρωπος δεν έχει ακόμα απελευθερωθεί από τη βία. Αλλά έχει επινοήσει τη «μη βία» · την έχει επινοήσει και την έχει κυνηγή­σει. Εκείνος που είναι έστω και λίγο έντιμος βλέπει ότι είναι βίαιος, αλλά στο κυνήγι του μετά εκείνου που ονομάζεται «μη βία» σπέρ­νει τον σπόρο της βίας όλη την ώρα. Αυτό είναι γεγονός.

Σ’ αυτή τη χώρα(Ινδία) έχουν ειπωθεί πολλά για τη «μη βία». Και αυ­τό είναι μάλλον ντροπή, γιατί όλοι μας είμαστε βίαιοι άνθρωποι. Η βία δεν είναι μόνο σωματική· υπάρχει επίσης στη μίμηση, στον κομφορμισμό, στην απομάκρυνση από «εκείνο που είναι γεγο­νός». Η βία, λοιπόν, μπορεί να πάψει εντελώς να υπάρχει στον ανθρώπινο νου, στην ανθρώπινη καρδιά, μόνο όταν δεν υπάρχει το αντίθετό της. Το αντίθετό της είναι η «μη βία», που δεν είναι κάτι πραγματικό- είναι μια άλλη φυγή από τη βία. Εάν δεν κάνεις καμιά φυγή, τότε υπάρχει μόνο η βία. Αλλά δεν έχετε μπορέσει να αντιμετωπίσετε το γεγονός. Πάντα το βάζετε στα πόδια μπρο­στά στο γεγονός, βρίσκοντας δικαιολογίες, βρίσκοντας οικονομι­κές αιτίες, βρίσκοντας αμέτρητες μεθόδους να την ξεπεράσετε, αλλά και πάλι είναι βία. Αυτό το ίδιο το ξεπέρασμα είναι μέρος της βίας.

Για να αντιμετωπίσεις, λοιπόν, τη βία πρέπει να της δώσεις ό­λη σου την προσοχή χωρίς να κάνεις κανενός είδους φυγή. Πρέ­πει να δεις τι είναι, να δεις τη βία ανάμεσα στον άντρα και στη γυ­ναίκα – στο σεξουαλικό και με άλλους τρόπους. Δεν υπάρχει βία όταν αναζητάς να έχεις όλο και πιο πολλά, να γίνεις κάτι όλο και πιο πολύ; Κοίτα, λοιπόν, τη βία και μείνε μαζί της· μη φεύγεις μα­κριά της ή μην προσπαθείς να την καταπνίξεις ή να την ξεπεράσεις – όλα αυτά συνεπάγονται εσωτερική σύγκρουση. Ζήσε συ­νειδητά μαζί της, κοίταζέ την πραγματικά, θεώρησέ την πολύτι­μη και μην τη μεταφράζεις σύμφωνα με τις επιθυμίες σου, με το τι σ’ αρέσει και τι δεν σ’ αρέσει. Απλώς να κοιτάς και να παρατη­ρείς με μεγάλη προσοχή. Όταν δίνεις όλη σου την προσοχή σε κάτι είναι σαν να ανάβεις ένα δυνατό φως και τότε βλέπεις όλες τις ιδιότητες, τις λεπτές αποχρώσεις, τις επιπτώσεις, όλο τον κό­σμο της βίας. Όταν δεις μέσα σου κάτι πολύ καθαρά εξαφανίζε­ται. Αλλά αρνείσαι να βλέπεις καθαρά τα πράγματα.

Ρωτάμε, λοιπόν: Ποιος έχει δημιουργήσει τη σύγκρουση των ανθρώπων μεταξύ τους, με το περιβάλλον, με τους θεούς, με τα πάντα; Έχετε ποτέ σκεφτεί γιατί νομίζετε ότι έχετε χωριστή ατομικότητα; Είστε ένα άτομο χωριστό από τους άλλους ανθρώπους ή έχετε προγραμματιστεί να νομίζετε ότι είστε ένα χωριστό άτο­μο; Η συνείδησή σας είναι σαν τη συνείδηση οποιουδήποτε άλ­λου ανθρώπου. Βασανίζεστε, νιώθετε μοναξιά, νιώθετε φόβο, και κυνηγάτε την ευχαρίστηση κι αποφεύγετε τον πόνο. Είναι το ίδιο για όλα τα ανθρώπινα πλάσματα σ’ αυτή τη Γη. Αυτό είναι γεγονός, ένα ψυχολογικό γεγονός. Μπορεί να είσαι ψηλός ή κοντός, μπορεί να είσαι μελαχρινός, μπορεί να είσαι λευκός, αλλά όλα αυτά είναι εξωτερικά γνωρίσματα που έχουν σχέση με την τρο­φή, το κλίμα, τη χώρα και λοιπά. Και η κουλτούρα είναι επίσης κάτι εξωτερικό. Αλλά ψυχολογικά, εσωτερικά, η συνείδησή μας είναι κοινή, είναι ένα με όλα τα άλλα ανθρώπινα πλάσματα. Μπο­ρεί να μη σας αρέσει, αλλά αυτό είναι γεγονός. Ψυχολογικά, λοι­πόν, δεν είστε χωριστοί από την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Είστε η ανθρωπότητα. Μη λέτε «ναι», δεν έχει νόημα να το δέχεστε απλώς σαν μια ιδέα. Είναι ένα τρομερό γεγονός, ότι είστε η υπόλοιπη αν­θρωπότητα και όχι κάτι χωριστό. Μπορεί να έχετε γρηγορότερο μυαλό από άλλους, καλύτερη υγεία, να είστε πιο πονηροί, πιο ό­μορφοι, αλλά όλα αυτά παραμερίστε τα γιατί όλα αυτά είναι επι­φανειακά πράγματα, μπιχλιμπίδια. Εσωτερικά, κάθε ανθρώπινο πλάσμα σ’ αυτή τη Γη είναι ένα μ’ εσάς στη θλίψη. Συνειδητοποιεί­τε τι σημαίνει αυτό; Υποδηλώνει ότι όταν λες ότι είσαι η υπόλοι­πη ανθρωπότητα έχεις τρομερή ευθύνη. Υποδηλώνει ότι έχεις μέ­σα σου μεγάλη στοργή, αγάπη, συμπόνια, και όχι κάποια ανόητη ιδέα τύπου «είμαστε όλοι ένα».

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

ΔΡΑΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη ένα ακόμη βιβλίο του Κρισναμούρτι μεταφρασμένο από τον Νίκο Πιλάβιο

Σημείωμα του μεταφραστή

«Τα κείμενα αυτού του βιβλίου – που ο αγγλικός τίτλος είναι, «The benediction is where you are» (Η ευλογία είναι εκεί που είσαι) – είναι οι τελευταίες ομιλίες που έδωσε ο Κρισναμούρτι στη Βομβάη το 1985. Περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό υπάρχουν στον πρόλογο της Ινδικής έκδοσης που ακολουθεί. Εδώ να πούμε ότι ο ελληνικός τίτλος, είναι από ένα μέρος της απάντησης που έδωσε ο Κρισναμούρτι στην τρίτη από τις ερωτήσεις που του έγιναν, στη δεύτερη συνάντηση με ερωτήσεις και απαντήσεις. Ανάμεσα στ’ άλλα, λέει: «Και τι είναι δράση; Δράση σημαίνει ότι δρας. Όχι, “έχω δράσει” ή “θα δράσω”. Δράση σημαίνει τώρα».
Οι ομιλίες αυτές γίνονται όταν ο Κρισναμούρτι είναι στα ενενήντα του. Ο τακτικός αναγνώστης των βιβλίων του θα παρατηρήσει ότι είναι ανεπηρέαστη από την ηλικία, η ζωντάνια και η δύναμη του λόγου του. Και θα έλεγα ότι όπως στις Ινδίες φορούσε πάντα Ινδικά ρούχα για να μην ξεχωρίζει, έτσι και το ύφος του λόγου του έχει κάτι διαφορετικό, που δεν υπάρχει στις ομιλίες του στην Ευρώπη και στην Αμερική και που πιθανόν να έχει σχέση με την οικειότητα που εκπέμπει η σχέση του με το ακροατήριο. Αυτό είναι πιο φανερό όταν τον βλέπει κανείς στα βίντεο, όπου εκτός από τη διαφορά στα ρούχα, δεν κάθεται σε καρέκλα, αλλά κάτω, οκλαδόν πάνω σε ένα χαλάκι. Όλα αυτά μπορεί κανείς να τα δει στο ίντερνετ όπου υπάρχουν πια αρκετές ομιλίες του από τις Ινδίες».

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

…τότε που ίσως ο νους –που είναι αγάπη- να μπορεί να έρθει σε επαφή με τον εγκέφαλο, με το μυαλό.

«Και γιατί» – ρωτάει εκείνος που έκανε την ερώτηση- «γιατί φτιάχνουμε μία αφηρημένη ιδέα από ένα γεγονός»; Το γεγονός είναι ότι εγώ είμαι ο θυμός, εγώ είμαι ζηλιάρης, εγώ νοιώθω μοναξιά. Γιατί, λοιπόν, κάνουμε απ’ αυτό μια ιδέα, μια αφηρημένη έννοια; Μήπως είναι ευκολότερο να κάνω μια ιδέα από το να αντιμετωπίσω το γεγονός, επειδή μπορώ να παίξω με την ιδέα; Μπορώ να συνεχίσω να είμαι αυτό που βλέπω; Χωρίζω τον εαυτό μου από αυτό που βλέπω και λέω: «Πρέπει να κάνω κάτι γι’αυτό». Αλλά όταν δεν υπάρχει ιδέα, δεν υπάρχει αφηρημένη έννοια, είμαι υποχρεωμένος να αντιμετωπίσω το γεγονός. Όταν συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε σένα και σ’ αυτό που είσαι, όταν βλέπεις ότι είσαι: άθλιος, βίαιος, φθονερός, ότι νιώθεις μοναξιά και λοιπά, έχεις σβήσει εντελώς την αίσθηση της διαίρεσης μέσα σου κι επομένως δεν υπάρχει σύγκρουση. Ξέρετε πώς είναι ο εγκέφαλος, το μυαλό, όταν βρίσκεται σε αδιάκοπη σύγκρουση; Είναι τραυματισμένο, πληγωμένο.
Πιθανόν να έχετε ζήσει πολύ καιρό μέσα στη σύγκρουση, στον πόνο, στη θλίψη, στο φόβο και να λέτε, «η σύγκρουση είναι μέρος της ζωής μου» και να συνεχίζετε έτσι. Αλλά δεν έχετε ερευνήσει ποτέ τι κάνει η εσωτερική σύγκρουση στο εγκέφαλο, στον άνθρωπο, στην ψυχή. Όταν κάποιο τον δέρνουν διαρκώς σωματικά ξέρετε τι του συμβαίνει. Αλλά όταν ο εγκέφαλος βομβαρδίζεται συνέχεια με σύγκρουση, τι του συμβαίνει; Ζαρώνει. Γίνεται πολύ μικρός, περιορισμένος, άσχημος. Αυτό είναι εκείνο που συμβαίνει σε όλους μας. Τότε ένας άνθρωπος με αρκετή νοημοσύνη αναρωτιέται: «Γιατί θα πρέπει να ζήσω μέσα στη σύγκρουση την υπόλοιπη ζωή μου»; Κι έτσι, αρχίζει να ερευνά τι είναι η σύγκρουση. Σύγκρουση πρέπει να υπάρχει όπου υπάρχει διαίρεση, τόσο μέσα μας όσο και εξωτερικά. Και αυτή η διαίρεση είναι βασικά, βαθιά, θεμελιακά, το «εγώ», ο παρατηρητής και εκείνο που παρατηρεί. Όταν, λοιπόν, φτάσεις στο σημείο να συνειδητοποιήσεις ότι ο παρατηρητής είναι το παρατηρούμενο, τότε γίνεται μία εντελώς διαφορετική δραστηριότητα.
Αν μπορούσαμε να δούμε και μόνο για μια μέρα ή για μία ώρα, τι είναι η σύγκρουση, γιατί εμείς οι άνθρωποι είμαστε παγιδευμένοι στη σύγκρουση, με όλο τον πόνο, την ανησυχία, την μοναξιά κι όλα αυτά, τότε –ίσως- να μπορούσαμε να ζήσουμε μια ζωή έχοντας έναν εγκέφαλο που δεν έχει ποτέ τραυματιστεί, δεν έχει καμιά πληγή, δεν έχει περάσει κανένα σοκ, κι έτσι είναι ένας ελεύθερος εγκέφαλος. Και είναι μόνο τότε που ίσως ο νους –που είναι αγάπη- να μπορεί να έρθει σε επαφή με τον εγκέφαλο, με το μυαλό.

Απόσπασμα από το βιβλίο «ΕΚΕΙΝΗ Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΕΙΣΑΙ», που μεταφράζεται τώρα από τον Ν. Πιλάβιο.

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Ο Κρισναμούρτι λειτουργεί σαν καθρέφτης,όταν κοιταχτείτε σ’ αυτόν και δείτε καθαρά και κατανοήσετε ό,τι βλέπετε, πετάξτε τον, σπάστε τον, μην τον κάνετε ένα ακόμα είδωλο ή μία ακόμα προσωπική σας λατρεία.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Από τη στιγμή που λέτε ότι δεν υπάρχει κάτι που να μας έχει φτιάξει όπως ο θεός, τότε εμφανίζεται το ερώτημα, πώς έχει γεννηθεί ο άνθρωπος και πώς δημιουργήθηκε η φύση. Σας παρακαλώ εξηγήστε το.
ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ: Δεν χρειάζεται να το εξηγήσω. Οι επιστήμονες λένε ότι ήρθαμε από τη θάλασσα, από κύτταρα, από τον πίθηκο, που όλα αυτά είναι μέρος της φύσης. Πήρε τρεισήμισι εκατομμύρια χρόνια περίπου, για να γίνουμε τα ανθρώπινα πλάσματα που είμαστε τώρα. Είτε αυτό είναι έτσι ή πιστεύει κανείς ότι μας έκανε ο θεός. Καταλαβαίνετε; Μπορείς να παίζεις όποιο παιχνίδι σ’ αρέσει: είτε να πιστεύεις την επιστημονική θεωρία και τα επιστημονικά γεγονότα, είτε να πιστεύεις ότι μας έκανε ο θεός ή ότι ο θεός βρίσκεται μέσα μας. Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει σαν γεγονός, ότι προερχόμαστε από ένα μικρό κύτταρο, αυτοπολλαπλασιαζόμενο μέσα στη θάλασσα που σταδιακά πέρασε στη γη και έγινε γέννημά της, κι από τον πίθηκο έχουμε γίνει αυτό που είμαστε. Δηλαδή, είμαστε μέρος της φύσης και όλος ο κόσμος είναι μέρος μας. Κι αν πιστεύετε ότι σας έχει φτιάξει κάποιος δημιουργός, αυτός ο δημιουργός θα πρέπει να είναι μάλλον ανόητος, μάλλον τυφλός, ένας χαζός άνθρωπος –άντρας ή γυναίκα- γιατί κοιτάξτε μας, κοιτάξτε πώς είμαστε. (Γέλια στο ακροατήριο). Τώρα γελάτε, αλλά όλοι οι ναοί, όλα τα τζαμιά είναι γεμάτα μ’ αυτόν. Δεν έχουμε φτιαχτεί «κατ’ εικόνα το θεού», αλλά έχουμε φτιάξει τον Θεό σύμφωνα με τη δική μας εικόνα. Καταλαβαίνετε τη διαφορά; Για να βρούμε, για να ανακαλύψουμε ή για να ανταμώσουμε εκείνο που δεν είναι η λέξη, που δεν είναι μνήμη, που δεν ανήκει στον χρόνο, που είναι κάτι πραγματικά ιερό, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε τι είμαστε εμείς· γιατί έχουμε γίνει έτσι όπως είμαστε: βάρβαροι, βίαιοι, άπληστοι, φθονεροί, με το νου μας στο χρήμα, έχοντας μίσος ο ένας για τον άλλον — τα ξέρετε όλα αυτά που συμβαίνουν στην ανθρωπότητα. Είναι πολύ πιο σημαντικό να βρεθεί αυτό πρώτα και μετά να πείτε, «ποιος μας έφτιαξε;». Τώρα, είμαστε αυτό που είμαστε: «τυφλοί», μάλλον ανόητοι, ευκολόπιστοι, φοβισμένοι, γεμάτοι μοναξιά απογοήτευση και θλίψη· όλο αυτό, είναι το πώς είμαστε, και το να κατανοηθεί όλη η δομή της ανθρώπινης ψυχής είναι πάρα πολύ πιο σημαντικό, από το να μιλάμε απλώς για τον θεό ή να κάνουμε κάποια επαναλαμβανόμενη τελετή ή να πηγαίνουμε σε ένα ναό και να λατρεύουμε κάποια ξύλινη ζωγραφιά ή ένα μαρμάρινο άγαλμα.
Συγνώμη που το επισημαίνω, αλλά ο ομιλητής δεν αποδοκιμάζει οτιδήποτε. Απλώς δείχνει τι κάνουμε εμείς τα ανθρώπινα πλάσματα και λειτουργεί σαν καθρέφτης για να κοιταχτείτε σ’ αυτόν. Αυτός ο καθρέφτης δεν είναι κάποια αυθεντία· δεν έχει καμιά αυθεντία. Είναι απλώς ένας καθρέφτης. Και αυτόν τον καθρέφτη, όταν κοιταχτείτε σ’ αυτόν και δείτε καθαρά και κατανοήσετε ό,τι βλέπετε, πετάξτε τον, σπάστε τον, μην τον κάνετε ένα ακόμα είδωλο ή μία ακόμα προσωπική σας λατρεία, όπως έχουν την τάση να κάνουν οι περισσότεροι Ινδοί. Πρώτα, λοιπόν, εκείνο που είναι σημαντικό είναι να δούμε πώς ζούμε. Να δούμε γιατί έχουμε τόσο στενούς, περιορισμένους ορίζοντες· γιατί είμαστε τόσο εγωκεντρικοί, γεμάτοι από ιδιοτέλεια. Μπορεί να μοιάζει παράλογο, αλλά αυτά είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας, που διαμορφώνει τις ζωές μας.

Απόσπασμα από το βιβλίο «ΕΚΕΙΝΗ Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΕΙΣΑΙ», που μεταφράζεται τώρα από τον Ν. Πιλάβιο.

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Είναι δυνατόν να έχεις επίγνωση με όλες σου τις αισθήσεις;

 

« 4η ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι δυνατόν να έχεις επίγνωση με όλες σου τις αισθήσεις –μάτια, αυτιά, μυαλό, νευρικό σύστημα και λοιπά – ταυτόχρονα;
ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ: Οτιδήποτε είναι δυνατόν. Αλλά εμείς, ως ανθρώπινα πλάσματα, πώς λειτουργούμε; Με όλες μας τις αισθήσεις ή με μέρος των αισθήσεών μας; Καταλαβαίνετε την ερώτησή μου; Οι αισθήσεις είναι πολύ σημαντικές — δεν είναι; Αλλιώς – χωρίς την αφή, την γεύση, την όραση, την όσφρηση και την ακοή – δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε. Πρέπει να ζούμε με όλες μας τις αισθήσεις σε πλήρη εγρήγορση, αλλά δεν το κάνουμε· οι αισθήσεις μας είναι σε μερική εγρήγορση. Είναι, λοιπόν, δυνατόν να έχεις επίγνωση όλων σου των αισθήσεων και να είναι σε πλήρη εγρήγορση; Έχετε παρακολουθήσει ένα ηλιοβασίλεμα με όλες σας τις αισθήσεις; Έχετε παρατηρήσει την κίνηση της θάλασσας –το μπλε φως της και την κίνηση κάποιου κύματος- με όλες σας τις αισθήσεις; Δεν το ‘χετε κάνει. Έχετε παρατηρήσει τη γυναίκα σας –ή τον άντρα σας- με όλες σας τις αισθήσεις; Όχι…
Τώρα: Όταν παρατηρείς με όλες σου τις αισθήσεις, τι συμβαίνει; Δεν μπορείτε να απαντήσετε στην ερώτηση γιατί δεν το έχετε κάνει ποτέ. Έτσι, η σωστή ερώτηση είναι: γιατί η ανταπόκρισή μας σε ό,τι συμβαίνει είναι πάντα μερική, εκτός ίσως από τη σεξουαλική πράξη; Γιατί; Καταλαβαίνετε; Μερική ανταπόκριση των αισθήσεων. Γιατί; Είναι επειδή έχουμε δώσει σημασία σε μία ή δύο αισθήσεις; Σωστά; Σας ρωτάω. Ή δεν έχουμε καν σκεφτεί ποτέ γι’ αυτό το θέμα; Αν, λοιπόν, αρχίσετε να έχετε επίγνωση των αισθήσεών σας, όχι να διαλέγετε την μια αίσθηση σαν καλύτερη από την άλλη, αλλά να έχετε επίγνωση χωρίς επιλογές, να έχετε επίγνωση της κίνησης όλων των αισθήσεων, όχι ενός μέρους τους· να παρακολουθούμε την αντίδρασή μας σε κάθε αίσθηση: στη γεύση, στην ακοή, στην όραση, στην όσφρηση, στην αφή, σε όλες· ζούμε μ’ αυτές. Ζούμε με την αίσθηση των πραγμάτων, που παίρνουμε από τις αισθήσεις. Και τις αισθήσεις τις αναλαμβάνει η σκέψη. Το ‘χετε προσέξει; Βλέπετε κάτι όμορφο σε ένα κατάστημα. Ένα ωραίο πουκάμισο ή ένα ωραίο σάρι ή οτιδήποτε άλλο βλέπετε στη βιτρίνα. Το αντιλαμβάνεστε με την όραση· μπαίνετε μέσα στο κατάστημα και το αγγίζετε, που είναι η αίσθηση της αφής. Το βλέπετε, κάνετε επαφή μ’ αυτό κι έχετε την αίσθησή του. Τότε έρχεται η σκέψη και λέει: «Πόσο θα μου πήγαινε αυτό το ρούχο πάνω μου, είναι πολύ ωραίο»! Η σκέψη, λοιπόν, δημιουργεί την εικόνα σας να φοράει το πουκάμισο ή το σάρι. Σωστά; Τότε γεννιέται η επιθυμία. (Αναρωτιέμαι αν παρακολουθείτε τη σειρά που γίνονται όλα αυτά.) Και πάντα πολεμάμε τις επιθυμίες μας. Όλες οι θρησκείες του κόσμου λένε να καταπιέζεις τις επιθυμίες σου, να τις καταπιέζεις, να απαλλάσσεσαι απ’ αυτές. Δεν μπορείτε. Η επιθυμία για τον Θεό, συγνώμη αλλά είναι ίδια με την επιθυμία για το πουκάμισο. Γιατί και στα δύο μπαίνει η επιθυμία. Βλέπω κάτι, λοιπόν, το αγγίζω κι έχω την αίσθησή του και τη στιγμή που μπαίνει η σκέψη και χτίζει μια εικόνα, γεννιέται η επιθυμία. Η αίσθηση δεν έχει επιθυμία. Δείτε την αλήθεια αυτού του πράγματος, που είναι ένα γεγονός, ένα καθημερινό γεγονός, απλό που μπορεί να παρατηρηθεί. Οι αισθήσεις σας πρέπει να είναι φυσιολογικές και υγιείς, αλλιώς θα είσαστε νεκροί. Παρακολουθείτε, λοιπόν, πολύ προσεκτικά τη σκέψη και δεν την αφήνετε να δημιουργήσει μια εικόνα από τις αισθήσεις. Αναρωτιέμαι αν το καταλαβαίνετε αυτό, είναι πραγματικά σημαντικό. Έπειτα, έχοντας επίγνωση της σκέψης να σχηματίζει μια εικόνα, βλέπεις τότε τη σύγκρουση που φέρνει η επιθυμία. Τώρα: είναι δυνατόν να υπάρξει μια παρατήρηση δυνατή, καθαρή, χωρίς καμιά διαστρέβλωση, χωρίς κανένα εξαναγκασμό, που θα δει τη σκέψη και δεν θα την αφήσει να δράσει αμέσως, έτσι ώστε να υπάρξει ένα κενό; Παρακολουθείτε; Το καταλαβαίνετε; Κάντε το και δείτε τι θα συμβεί».

Aπό το βιβλίο του Κρισναμούρτι «Η Ευλογία είναι εκεί που είσαι» (δεν έχει εκδοθεί ακόμη στα ελληνικά, μεταφράζεται αυτόν τον καιρό)

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Για την εκπαίδευση

«ΕΡΩΤΗΣΗ: Παρόλη την αγάπη, την φροντίδα και την έγνοια που νοιώθω για την κόρη μου, δεν ξέρω τι είναι αυτό που μου ξεφεύγει στο μεγάλωμα της. Μπορείτε να ρίξετε λίγο φως στο ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος εκπαίδευσης του παιδιού;

ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ: Είσαστε όλοι γονείς; Πιθανόν δεν είστε. Αλλά ίσως να θέλετε να γίνετε. Πρέπει να να ερευνήσουμε μαζί σε βάθος τι εννοούμε εκπαίδευση ενός παιδιού. Τι εννοούμε λέγοντας, «εκπαίδευση». Και ποια είναι η φύση μιας μητέρας και ενός πατέρα που έχουν φέρει στον κόσμο ένα παιδί; Αυτό είναι στην πραγματικότητα το ερώτημα. Μπορεί να αγαπάς το παιδί ή μπορεί να μην το αγαπάς. Καθώς το παιδί μεγαλώνει μπορεί να θέλεις να γίνει μηχανικός ή επιστήμονας, γιατρός ή να ακολουθήσει κάποια καριέρα σαν τη δική σου — και γενικά αυτή είναι η φιλοδοξία των γονιών. Σωστά; Το βλέπουμε αυτό; Οι γονείς, γενικά, θέλουν τα παιδιά τους να ακολουθούν το δικό τους  ιδιαίτερο μοντέλο ζωής ή αν καθιερώσουν τα παιδιά κάποιο δικό τους μοντέλο, να ταιριάζει με εκείνο τον γονιών τους και λοιπά, και λοιπά… Πρέπει, λοιπόν να κουβεντιάσουμε μαζί το ερώτημα: τι είναι εκπαίδευση; Γιατί η εκπαίδευση έχει γίνει κάτι τόσο εξαιρετικά δύσκολη; Γιατί καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, αν είναι αρκετά τυχερά πάνε σε κάποιο Κολλέγιο και μετά Πανεπιστήμιο και παίρνουν ένα πτυχίο· ύστερα ψάχνουν για δουλειά, παντρεύονται, αποκτούν παιδιά και όλο το τσίρκο αρχίζει. Σωστά; Όλο το πρόβλημα αρχίζει. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι, τι εννοούμε λέγοντας εκπαίδευση. Εννοούμε μία ολιστική εκπαίδευση ή απλώς μια εκπαίδευση με στόχο την καριέρα; Καταλαβαίνετε την ερώτησή μου; Δεν υπάρχει πρόβλημα για τα μεγάλωμα ενός παιδιού αν κανείς νοιώθει στοργή, τρυφερότητα, φροντίδα γι’ αυτό. Αλλά πάντα θέλουμε να μεταχειριζόμαστε το παιδί σαν ένα είδος κούκλας. Καταλαβαίνετε τι λέω; Δεν ξέρετε τι είναι μια κούκλα; Δεν χρησιμοποιούμε τα παιδιά μας για να ικανοποιούμε τον εαυτό μας; Ρωτάω, λοιπόν: εκπαιδεύουμε τα παιδιά για να αντιμετωπίσουν στο σύνολό τους τα προβλήματα της ζωής ή τα εκπαιδεύουμε για να έχουν μια καλή μνήμη  και να θυμούνται ένα σωρό γνώσεις που συσσώρευσαν στη διάρκεια των δέκα, δεκαπέντε ή είκοσι  χρόνων εκπαίδευσης και μετά να ασκούν αυτές τις μνήμες για να αναζητούσουν κάποια εξειδίκευση και μια δουλειά; Και ρωτάμε: η εκπαίδευση είναι μονόπλευρη ή ολιστική; Καταλαβαίνετε την ερώτησή μου, έτσι; Η μονόπλευρη, η περιορισμένη εκπαίδευση είναι αυτή που υπάρχει τώρα: απομνημόνευση, απομνημόνευση, απομνημόνευση, αλλά όχι μάθηση. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο μαθαίνω και στο απομνημονεύω….»

Απόσπασμα από το βιβλίο «ΕΚΕΙΝΗ Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΕΙΣΑΙ», που μεταφράζεται τώρα από τον Ν. Πιλάβιο.

http://www.paramithas.gr/about-education/

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »

Το τέλος της ημέρας

Από το μπλογκ του Παραμυθά:  http://www.paramithas.gr/end-of-day/
Λέω σήμερα να ανεβάσω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Κρισναμούρτι που σας έχω ξαναπεί ότι μεταφράζω τελευταία το,  «Η Ευλογία είναι εκεί όπου είσαι. Τελευταίες ομιλίες στη Βομβάη 1985″. Νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον.
Καλή εβδομάδα.
Π.

«… Τώρα, το ερώτημα είναι: Μπορεί να ζει κανείς στον σύγχρονο κόσμο μαζί με τον θάνατο; Όχι αυτοκτονίες, δεν μιλάμε γι’ αυτό. Αλλά, μπορείτε – καθώς ζείτε – να τελειώσετε κάθε προσκόλληση, πράγμα που είναι θάνατος. Είμαι προσκολλημένος στο σπίτι όπου ζω· το έχω αγοράσει, έχω πληρώσει πάρα πολλά χρήματα γι’ αυτό, και είμαι προσκολλημένος σε όλα τα έπιπλα, στους πίνακες, στην οικογένεια, στις αναμνήσεις. Και έρχεται ο θάνατος και τα σβήνει όλα αυτά. Μπορώ, λοιπόν, να ζω την κάθε μέρα της ζωής μου με τον θάνατο; Να τελειώνεις, δηλαδή, τα πάντα κάθε μέρα, να τελειώνεις όλες τις προσκολλήσεις σου· αυτό σημαίνει να πεθαίνεις κάθε μέρα. Αλλά έχουμε χωρίσει τη ζωή από το θάνατο. Έτσι, είμαστε διαρκώς φοβισμένοι. Αλλά όταν φέρεις τη ζωή και τον θάνατο μαζί, να ζεις και να πεθαίνεις καθημερινά, τότε θα ανακαλύψεις μια κατάσταση του μυαλού όπου όλη η γνώση σαν ψυχολογική μνήμη τελειώνει. Αλλά, βέβαια, χρειάζεσαι τη γνώση για να γράφεις, για να πας σε ένα μέρος, για να μιλάς μια ξένη γλώσσα, να κρατάς λογαριασμούς, για να πας στο σπίτι σου και λοιπά. Χρειάζεσαι γνώσεις, αλλά όχι γνώσεις σαν κάτι που απασχολεί διαρκώς τον νου.

Προχθές, κουβεντιάζαμε με έναν ειδικό στα κομπιούτερς. Το κομπιούτερ μπορεί να προγραμματιστεί και αποθηκεύει αυτόν τον προγραμματισμό στη μνήμη του. Μπορεί επίσης να περάσει όλη αυτή τη μνήμη σε ένα δίσκο και να διατηρηθεί η μνήμη του άδεια, έτσι ώστε να μπορεί να προγραμματιστεί κι άλλο. Παρόμοια, ο εγκέφαλος μπορεί να χρησιμοποιεί τις γνώσεις όταν χρειάζεται, είναι, όμως ελεύθερος από κάθε γνώση; Ο εγκέφαλός μας, καταγράφει όλη την ώρα. Καταγράφετε, ό,τι λέγεται τώρα εδώ και αυτή η καταγραφή γίνεται μνήμη. Αυτή η μνήμη, αυτή η καταγραφή είναι αναγκαία σε κάποια περιοχή· αυτή η περιοχή είναι οι υλικές, οι πρακτικές δραστηριότητες. Τώρα: μπορεί το μυαλό να είναι ελεύθερο έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργεί σε μια εντελώς διαφορετική διάσταση; Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα, όταν το βράδυ πηγαίνεις στο κρεβάτι, σβήνεις καθετί το ψυχολογικό που έχεις μαζέψει, δηλαδή «πεθαίνεις» στο τέλος της ημέρας.
Τώρα: ακούτε μια δήλωση αυτού του είδους,  όπως: ζω σημαίνει «πεθαίνω»· δεν είναι καθόλου δύο διαφορετικά πράγματα. Ακούτε αυτή τη δήλωση όχι μόνο με την ακοή του αυτιού, αλλά αν ακούτε προσεκτικά, ακούτε επίσης και την αλήθεια της, την πραγματικότητά της, και για μια στιγμή βλέπετε τη διαύγεια που έχει. Αργότερα, στην καθημερινή σου ζωή, ξαναγυρνάς στα ίδια — είσαι προσκολλημένος και όλα τα υπόλοιπα που ξέρετε. Είναι, λοιπόν, δυνατόν για τον καθένα από σας, να «πεθαίνει» στο τέλος της ημέρας για καθετί που δεν είναι πρακτικά αναγκαίο, για κάθε ανάμνηση πληγώματος, για τις πεποιθήσεις σας, για τα πιστεύω σας, για τις ανησυχίες σας, για τη θλίψη σας; Τελειώνετε όλα αυτά κάθε μέρα και τότε θα ανακαλύψετε ότι ζείτε σε ισορροπία με τον θάνατο όλη μέρα — όντας ο θάνατος αυτό το τέλειωμα.
Οπότε, θα πρέπει να εμβαθύνει κανείς στο ζήτημα του «τελειώματος». Δεν τελειώνουμε ποτέ, τίποτα, εντελώς. Και τελειώνουμε κάτι εάν κερδίζουμε μ’ αυτό, εάν υπάρχει κάποια ανταμοιβή. Μπορούμε, όμως,  να τελειώνουμε με τη θέλησή μας με τα ψυχολογικά, χωρίς το κίνητρο ότι έτσι θα υπάρξει κάτι καλύτερο στο μέλλον; Κι όμως, στον σύγχρονο κόσμο, είναι δυνατόν να ζεις μ’ αυτόν τον τρόπο. Είναι ένας ολιστικός τρόπος ζωής, όπου το να ζεις και να πεθαίνεις συμβαίνει όλη την ώρα….»

Κρισναμούρτι, «Δράση σημαίνει ΤΩΡΑ», μετ. Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

Read Full Post »