«Ο Μπ. είπε ότι δεν μπορούσε να διαλογιστεί· οι σκέψεις του περιφέρονταν σε όλο το δωμάτιο και δεν μπορούσε να κρατήσει το μυαλό του ακίνητο. Ένοιωσε ότι ήταν πια καιρός να ασχοληθεί μ’ αυτό. Ήταν ένας πολυάσχολος άνθρωπος και ήταν διαρκώς μπλεγμένος με την μια ή την άλλη δραστηριότητα.
Είπα ότι δραστηριότητα χωρίς βαθιά κατανόηση οδηγεί σε σε σύγχυση, στην τωρινή κατάσταση που βρίσκεται ο κόσμος.* Χωρίς γνώση του εαυτού μας, κάθε δραστηριότητα δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε σύγκρουση. Ο διαλογισμός είναι η αρχή ανακαλύψεων στη γνώση του εαυτού. Αυτή η ανακάλυψη είναι απελευθερωτική και δημιουργική, αλλά απλώς το να συγκεντρώνεσαι σε κάποια αρετή, στο να γίνεις κάτι τώρα ή στο μέλλον, δεν είναι ανακάλυψη μέσα στην αυτογνωσία. Μια τέτοια καλλιεργημένη αρετή δεν είναι ποτέ απελευθερωτική, δημιουργική, κι έτσι παραμένει μέσα στα όρια της απερισκεψίας. Η συγκέντρωση, λοιπόν, πάνω σε κάτι –σε μια εικόνα, σε μια μορφή, σε ένα σύμβολο, σε μια λέξη, σε μια ιδέα- δεν είναι διαλογισμός. Το να εξαναγκάζεις τον νου να μείνει πάνω σε κάτι, εμποδίζει την ανακάλυψη· απλώς διαμορφώνει το νου με βάση κάποιο μοντέλο που όσο ευγενικό κι αν είναι δεν απελευθερώνει τον νου. Απελευθέρωση του νου, είναι ο διαλογισμός.
Του είπα ν’ αρχίσει να έχει επίγνωση των σκέψεών του και των συναισθημάτων του και να ακολουθεί, μέχρι να σβήσει, κάθε σκέψη και συναίσθημα, όσο ασήμαντη ή παράλογη κι αν είναι. Αυτές οι σκέψεις και τα συναισθήματα εμφανίζονται εξαιτίας κάποιου ενδιαφέροντος ή τεμπελιάς ή συνήθειας και θα πρέπει εκείνος να ανακαλύψει τι είναι. Καθώς θα εξετάζει, θα πιάνει την αίσθηση μιας σκέψης ή ενός συναισθήματος, άλλες σκέψεις και άλλα συναισθήματα θα εμφανίζονται, κι έτσι θα αποσπάται η προσοχή του. Συνειδητοποιώντας ότι έχει φύγει η προσοχή του θα πρέπει να ξυπνήσει μέσα του ενδιαφέρον και ενθουσιασμό γι’ αυτό που εξέταζε, πράγμα που θα τον κάνει αβίαστα να συγκεντρωθεί. Όταν ένα παιδί ενδιαφέρεται για κάτι, είναι απολύτως συγκεντρωμένο σ’ αυτό, αλλά αν το αναγκάσεις να συγκεντρωθεί χάνει κάθε ενδιαφέρον και ο νους του περιπλανιέται εδώ κι εκεί. Για να έχεις σταθερή επίγνωση, χρειάζεται διαρκής εφαρμογή όλου αυτού.
Εκείνος απάντησε ότι του ήταν δύσκολο να έχει τέτοια επίγνωση για να εξετάσει και να νοιώσει βαθιά όσο πιο πολύ γίνεται κάθε σκέψη, κάθε συναίσθημα· δεν το συνήθιζε. Θα μπορούσε να γίνει μέσα από πρακτική.
Του επεσήμανα ότι θα πρέπει να είναι διαρκώς σε επαγρύπνηση σε όλη αυτή την ιστορία της πρακτικής, ώστε να μην του γίνει μία ακόμα συνήθεια· αν γίνεται απλώς από συνήθεια καταστρέφει ή εμποδίζει την δεκτικότητα, την ανακάλυψη, την κατανόηση. Η εγρήγορση του νου έρχεται με βαθιά σκέψη και η βαθιά σκέψη δεν είναι συνήθεια. Αν θα το έβρισκε δύσκολο να αποκτήσει επίγνωση, τότε ας έγραφε κάθε σκέψη και συναίσθημα στη διάρκεια της μέρας· ας έγραφε τις προθέσεις πίσω από τα λόγια του, πίσω από τις αντιδράσεις της ζήλειας του, από τον φθόνο του, από την ματαιοδοξία του, τον αισθησιασμό του και λοιπά.
Απάντησε ότι δεν μπορούσε να γράφει κάθε σκέψη και συναίσθημα γιατί ήταν υποχρεωμένος να δουλεύει και έπρεπε να βλέπει πολλούς ανθρώπους κι έτσι είχε πολύ λίγο ελεύθερο χρόνο.
Τότε, του είπα, ας αφιέρωνε κάποιο χρόνο στο γράψιμο, πριν πάρει πρωινό, πράγμα που θα έκανε αναγκαίο να πηγαίνει για ύπνο νωρίτερα και να παραμερίζει κάποιες κοινωνικές υποχρεώσεις. Αν τα έγραφε όποτε μπορούσε, τότε το βράδυ πριν πάει για ύπνο, θα μπορούσε να ξανακοιτάζει όσα είχε γράψει μέσα στη μέρα· ας τα μελετούσε, ας τα εξέταζε, χωρίς κριτική, χωρίς επίκριση και μελετώντας τα θα ανακάλυπτε τις αιτίες των σκέψεων και των συναισθημάτων του, των επιθυμιών του, των όσων έλεγε. Αν θα το έκανε αυτό τακτικά, θα έβλεπε ότι όποτε δεν έγραφε μέσα στη διάρκεια της ημέρας –επειδή έδινε την προσοχή του σε κάτι άλλο- έτσι κι αλλιώς θα κατέγραφε μέσα του ασυνείδητα τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του, τις αντιδράσεις του και θα μπορούσε να τα γράψει αργότερα, όταν τον βόλευε. Τώρα: το σημαντικό σ’ αυτό είναι ότι θα έπρεπε να εξετάσει, να μελετήσει με νοημοσύνη ό,τι είχε γράψει και μελετώντας τα, θα αποκτούσε επίγνωση της κατάστασής του. Με τη φλόγα της επίγνωσης του εαυτού, της γνώσης του εαυτού, οι αιτίες ανακαλύπτονται και κατακαίονται. Θα έπρεπε να γράφει όχι για λίγο, αλλά για έναν αξιόλογο αριθμό ημερών, μέχρι να μπορέσει να έχει επίγνωση των σκέψεων και των συναισθημάτων του, των αντιδράσεων και των προθέσεών του. Έτσι, μέσα από τη γνώση του εαυτού έρχεται η σωστή σκέψη, από την οποία έρχονται όλα τα υπόλοιπα. Μέσα από τη σωστή σκέψη, έρχεται ο σωστός, ο αληθινός διαλογισμός, από τον οποίο γεννιέται η ησυχία της σοφίας. Μέσα σε αυτή τη γαλήνη υπάρχει συνειδητοποίηση εκείνου που είναι το ύψιστο. Ο διαλογισμός δεν είναι μόνο διαρκής επίγνωση του εαυτού, αλλά και διαρκής εγκατάλειψη του «εγώ».
Όταν κανείς γράφει όλα όσα νοιώθει και σκέφτεται, τις επιθυμίες του και τις αντιδράσεις του, αυτό φέρνει μια εσωτερική επίγνωση, μια συνεργασία του υποσυνείδητου με το συνειδητό, μια εσωτερική ενοποίηση και κατανόηση, χωρίς προσπάθεια. Η προσπάθεια βρίσκεται στο να γίνει κανείς στοχαστικός και όχι στη σκέψη που συγκεντρώνεται πάνω σε κάτι, πράγμα που το μόνο που κάνει είναι να εμποδίζει την κατανόηση του όλου»
Κρισναμούρτι «Ο κόσμος μέσα μας», μετ. Ν.Πιλάβιος (δεν έχει κυκλοφορήσει στην ελληνική γλώσσα)
Τα δίχτυα που είχα ρίξει στο σκοτάδι
Σχολιάστε