Εάν όλη μου τη ζωή ήμουν βίαιος τότε η αντίδρασή μου φυσικά θα είναι βίαιη

«Έχετε πει πολλά πράγματα γύρω από τη βία. Θα δεχόσαστε να επιτεθούν σ’ έναν από τους φίλους σας, μπροστά σας»;
Να μια παλιά καλή ερώτηση. Τι θα κάνατε εάν η αδελφή σας δεχόταν επίθεση μπροστά σας; Είναι η ίδια ερώτηση. Εσείς τι θα κάνατε; Εσείς, εδώ. Θα τον χτυπούσατε; Θα τον πυροβολούσατε; Καράτε; Ξέρετε τι σημαίνει η λέξη καράτε; Μου την έχουν εξηγήσει. «Όχι εαυτός». «Όχι εγώ». Και όχι η στρατιωτική τέχνη να υπερασπίζεις τον εαυτό σου. Τι θα κάνατε, λοιπόν; Βρέστε το, κύριε. Είσαστε κάπου, με τον άντρα σας ή με την γυναίκα σας ή με το κορίτσι σας και κάποιος έρχεται και φέρεται βίαια στη γυναίκα σας ή στον άντρα σας. Ποια ενστικτώδη κίνηση θα κάνατε; Επιθετική, έτσι δεν είναι; Φυσικά. Θα τον χτυπάγατε. Εάν ξέρατε καράτε ή κάποια κόλπα της γιόγκα, θα του βάζατε τρικλοποδιά. Αυτή η ερώτηση όμως έχει τεθεί σε μένα, στον ομιλητή – έτσι; Ξέρουμε τη συνηθισμένη αντίδραση των ανθρώπων: βία. Εάν φερθείς βίαια, θα φερθώ κι εγώ βίαια. Εάν μου φερθείς οργισμένα θα σου φερθώ διπλά οργισμένα. Εάν με πείς ηλίθιο, θα σου πω ότι μεγαλύτερος ηλίθιος από σένα δεν γίνεται. Και τα λοιπά, και τα λοιπά. Αυτή η ερώτηση έχει τεθεί σε μένα, στον ομιλητή. Είναι μια συνηθισμένη ερώτηση αλλά όλες τις ερωτήσεις τις αντιμετωπίζω σαν για πρώτη φορά. Τι θα έκανα λοιπόν; Περιμένετε να σας απαντήσω;
Εάν όλη μου τη ζωή ήμουν βίαιος τότε η αντίδρασή μου φυσικά θα είναι βίαιη. Αλλά εάν έχω ζήσει χωρίς βία -όχι μόνο φυσική βία αλλά και ψυχολογική βία, που είναι η επιθετικότητα, ο ανταγωνισμός, η σύγκριση, η μίμηση, η προσαρμογή (όλ’ αυτά είναι μέρος της βίας)- αν έχω ζήσει όπως έζησε ο Κ. τότε, όταν δεχθούν επίθεση ο φίλος μου ή η αδελφή μου ή η γυναίκα μου, θα αντιδράσω σύμφωνα με τον τρόπο που έχω ζήσει. Καταλαβαίνετε; Εξαρτάται από το πώς έχω ζήσει. Η τέχνη της ζωής είναι η μεγαλύτερη τέχνη απ’ όλες. Να ζει κανείς όχι σύμφωνα με αυτά που είπε κάποιος άλλος, αλλά έχοντας βρει για τον εαυτό του την υπέρτατη αυτή τέχνη. Κι αν σ’ όλη του τη ζωή κανείς έχει ζήσει βίαια, τότε θα αντιδράσει βίαια. Εάν δεν έχει ζήσει βίαια – εκτός από κάποιες φορές που εκνευρίστηκε – τότε η αντίδραση του δεν θα είναι βίαιη.
Απλή απάντηση. Δεν έχετε μπερδευτεί; Όχι

Κρισναμούρτι “Η τέχνη της ζωής” μετ.Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη