Εκείνο το απόγευμα ήρθε να μας δει κάποιος που είχε παρακολουθήσει την πρωινή ομιλία. Είπε ότι πίστευε στην Βεντάντα. Μιλούσε πολύ καλά αγγλικά έχοντας φοιτήσει σ’ ένα από τα Βρετανικά Πανεπιστήμια κι είχε ένα έξυπνο και κοφτερό μυαλό. Ήταν δικηγόρος, κέρδιζε πολλά χρήματα και τα ζωηρά μάτια του σε κοιτούσαν εξεταστικά, σαν να σε ζύγιζαν, αλλά και κάπως ανήσυχα. Φαινόταν να έχει διαβάσει πάρα πολύ, ακόμα και κάτι από την Δυτική θεολογία. Ήταν μεσήλικας, μάλλον ψηλός κι αδύνατος, με το ύφος δικηγόρου που έχει κερδίσει πολλές δίκες.
Ξεκίνησε λέγοντας: «Σας έχω ακούσει να μιλάτε κι όσα λέτε είναι καθαρή Βεντάντα, προσαρμοσμένα βέβαια στο σήμερα, αλλά βασισμένα στην αρχαία παράδοση».
Στην ερώτηση τι εννοούσε λέγοντας, «Βεντάντα», απάντησε:
«Κύριε, παραδεχόμαστε σαν γεγονός ότι υπάρχει μόνον ο Μπράχμαν που δημιουργεί την ανθρωπότητα και την πλάνη της και ο Άτμαν που υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο και είναι μέρος του Μπράχμαν. Ο άνθρωπος πρέπει να ξυπνήσει απ’ αυτήν την καθημερινή συνείδηση της φαινομενικής πολλαπλότητας και του εκδηλωμένου κόσμου, έτσι ακριβώς όπως θα ξυπνούσε από ένα όνειρο. Ακριβώς όπως εκείνος που ονειρεύεται δημιουργεί το σύνολο του ονείρου του έτσι και η ατομική συνείδηση δημιουργεί το σύνολο του εκδηλωμένου κόσμου και των άλλων ανθρώπων. Εσείς, κύριε, δεν λέτε όλα αυτά, αλλά σίγουρα τα εννοείτε επειδή έχετε γεννηθεί και ανατραφεί σ’ αυτή την χώρα και μολονότι έχετε ζήσει στο εξωτερικό το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σας, είσαστε μέρος αυτής της αρχαίας παράδοσης. Είστε γέννημα της Ινδίας – είτε σας αρέσει αυτό είτε όχι – και έχετε Ινδικό νου. Οι χειρονομίες σας, η σαν άγαλμα ακινησία σας όταν μιλάτε και η ίδια σας η μορφή, είναι μέρος αυτής της αρχαίας κληρονομιάς. Η διδασκαλία σας είναι σίγουρα η συνέχιση των όσων έχουν διδάξει οι αρχαίοι προγονοί μας προ αμνημονεύτων χρόνων».
Ας βάλουμε, κύριε, κατά μέρος το αν ο ομιλητής είναι Ινδός, μεγαλωμένος μέσα σ’ αυτή την παράδοση και διαμορφωμένος από αυτόν τον πολιτισμό ή όχι· όπως και αν όσα λέει είναι αποτέλεσμα αυτής της αρχαίας διδασκαλίας. Πρώτα απ’ όλα ο ομιλητής δεν είναι Ινδός, δηλαδή δεν ανήκει σ’ αυτό το Έθνος, ή στην κοινότητα των Βραχμάνων, αν και γεννήθηκε σε οικογένεια Βραχμάνων. Ο ομιλητής αρνείται αυτή την παράδοση που εσείς του αποδίδετε· αρνείται ότι η διδασκαλία του είναι συνέχεια των αρχαίων διδασκαλιών. Δεν έχει διαβάσει κανένα από τα ιερά βιβλία των Ινδιών ή της Δύσης, επειδή είναι περιττά για τον άνθρωπο που έχει επίγνωση εκείνου που συμβαίνει στον κόσμο: της συμπεριφοράς των ανθρώπων με τις αναρίθμητες θεωρίες τους, εξαιτίας της αποδοχής της προπαγάνδας που γίνεται επί δύο ή πέντε χιλιάδες χρόνια, και τη θεωρούν παράδοσή τους, αλήθεια, αποκάλυψη. Για έναν τέτοιο άνθρωπο, που αρνείται ολοκληρωτικά και εντελώς την παραδοχή των συμβόλων με τις δεσμεύσεις τους, η αλήθεια δεν είναι κάτι που το παίρνεις από δεύτερο χέρι. Αν τον ακούσατε προσεκτικά σήμερα, κύριε, στην αρχή της ομιλίας του είπε ότι, οποιαδήποτε αποδοχή αυθεντίας, είναι η ίδια από μόνη της άρνηση της αλήθειας και επέμενε ότι πρέπει να είναι κανείς έξω από κάθε κουλτούρα, παράδοση και κοινωνική ηθική. Αν τον είχατε ακούσει προσεκτικά τότε δεν θα λέγατε ότι είναι Ινδός ή ότι συνεχίζει την αρχαία παράδοση σε σύγχρονη γλώσσα. Αρνείται τελείως όλο το παρελθόν, με τους Δασκάλους του, τους ερμηνευτές του, τις θεωρίες του και τις συνταγές του. Η αλήθεια δεν βρίσκεται ποτέ στο παρελθόν. Η αλήθεια που έρχεται από το παρελθόν είναι οι στάχτες της μνήμης. Η μνήμη ανήκει στο χρόνο και στις νεκρές στάχτες του χτες δεν υπάρχει αλήθεια. Η αλήθεια είναι κάτι το ζωντανό, έξω από το πεδίο του χρόνου.
Έχοντας, λοιπόν, βάλει όλα αυτά κατά μέρος, μπορούμε τώρα να ασχοληθούμε με το κεντρικό θέμα του Μπράχμαν, που τον θεωρείτε ως δεδομένο. Σίγουρα, κύριε, αυτή η ίδια η διαβεβαίωση είναι μια θεωρία που την έχει εφεύρει ένας ευφάνταστος νους — είτε είναι του Σάνκαρα ή κάποιου σύγχρονου μορφωμένου θεολόγου. Και μπορεί να έχεις την εμπειρία κάποιου οράματος που έχει σχέση με μια θεωρία, και να λες ότι είναι σωστή, αλλά αυτό είναι το ίδιο όπως και με τον άνθρωπο που έχει ανατραφεί και διαπλαστεί στον Χριστιανικό κόσμο και βλέπει οράματα του Χριστού. Είναι φανερό ότι αυτά τα οράματα, σε κάθε περίπτωση, είναι προβολή της ίδιας τους της πίστης, όπως και εκείνων που έχουν ανατραφεί μέσα στην παράδοση του Κρίσνα και έχουν εμπειρίες και οράματα που πηγάζουν από την παιδεία τους. Έτσι η εμπειρία του καθένα δεν αποδεικνύει τίποτε. Το ότι βλέπεις και ονομάζεις το όραμά σου Κρίσνα ή Χριστό, είναι αποτέλεσμα διαμόρφωσης από κάποια γνώση. Οπότε αυτό που πιστεύεις δεν είναι σε καμιά περίπτωση πραγματικό, αλλά είναι μια φαντασίωση, ένας μύθος, ενισχυμένος από την «εμπειρία» και χωρίς καμιά αξία. Αλλά γιατί χρειάζεστε μια θεωρία και γιατί θεωρείτε δεδομένη οποιαδήποτε πίστη; Και η συνεχής επιβεβαίωση της πίστης είναι ένδειξη φόβου: φόβου της καθημερινής ζωής, φόβου μήπως πονέσεις, φόβου για τον θάνατο και φόβου που γεννάει μια ζωή χωρίς κανένα απολύτως νόημα. Βλέποντας όλα αυτά, λοιπόν, επινοούνε μια θεωρία κι όσο πιο δεξιοτεχνικά και λογικά φτιαγμένη είναι η θεωρία, τόσο περισσότερη βαρύτητα αποκτά. Και μετά από δυο ή δέκα χιλιάδων ετών προπαγάνδας της, αυτή η θεωρία αναπότρεπτα και ανόητα γίνεται η «Αλήθεια».
Αλλά όταν δεν αποδέχεσαι οποιοδήποτε δόγμα, τότε είσαι διαρκώς πρόσωπο με πρόσωπο με ό,τι πραγματικά συμβαίνει και υπάρχει, «αυτό που είναι». «Αυτό που είναι», είναι η σκέψη, η ευχαρίστηση, ο πόνος και ο φόβος του θανάτου. Όταν κατανοήσεις το οικοδόμημα της καθημερινής σου ζωής – με τον ανταγωνισμό της, την απληστία της, τη φιλοδοξία της, την αναζήτηση δύναμης – τότε θα δεις όχι μόνον την ανοησία των δήθεν πνευματικών θεωριών, των σωτήρων και των γκουρού, αλλά μπορεί να βρεις και το τέλος της θλίψης, το τέλος ολόκληρου του οικοδομήματος που έχει κατασκευάσει η σκέψη.
Η εμβάθυνση σ’ αυτή την κατασκευή και η κατανόησή της, είναι διαλογισμός. Τότε βλέπεις ότι ο κόσμος δεν είναι «μία πλάνη», αλλά μια τρομακτική πραγματικότητα που την έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του. Αυτό είναι που πρέπει να κατανοήσουμε και όχι τις θεωρίες της Βεντάντα με τις τελετουργίες της και όλα τα μπιχλιμπίδια της οργανωμένης θρησκείας.
Όταν ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, χωρίς να κάνει οτιδήποτε από φόβο, φθόνο ή θλίψη, μόνον τότε ο νους είναι αυθόρμητα ήσυχος και σιωπηλός, κι όχι εξαναγκασμένος από διάφορες πρακτικές και μεθόδους. Τότε μπορεί όχι μόνον να βλέπει την αλήθεια στην καθημερινή ζωή την κάθε στιγμή, αλλά και να πάει πέρα από όσα μπορεί να αντιληφτεί ο νους· οπότε εκεί υπάρχει το τέλος του παρατηρητή και του παρατηρούμενου και σταματάει η δυαδικότητα. Και πέρα από κάθε πάλη της ζωής, κάθε ματαιότητα και απελπισία της, υπάρχει –και αυτό δεν είναι θεωρία – μία αδιάκοπη ροή που δεν έχει αρχή και τέλος• μια κίνηση απροσμέτρητη, που ο νους δεν μπορεί ποτέ να συλλάβει.
Αφού τ’ ακούσει κανείς αυτά, κύριε, προφανώς μπορεί να τα κάνει μια θεωρία, κι αν του αρέσει η νέα θεωρία που θα φτιάξει, θα την προπαγανδίσει. Αλλά ό,τι προπαγανδίζεται δεν είναι η αλήθεια. . Όταν το δείτε όλο αυτό κι όταν γεννηθεί μέσα σας εκείνη η ευλογία που ονομάζεται αγάπη, τότε θα γνωρίσετε την αλήθεια όλων όσων ειπώθηκαν.
Aπό το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου THE ONLY REVOLUTION
Κρισναμούρτι «Η μόνη επανάσταση» μετ.Ν.Πιλάβιος, θα κυκλοφορήσει στην ελληνική γλώσσα τέλος του χρόνου, από τις εκδ.Καστανιώτη
Τα δίχτυα που είχα ρίξει στο σκοτάδι
Σχολιάστε