«Η κοινωνία είναι η σχέση σας με τους άλλους, η σχέση ανάμεσα σ’ εσάς και σ’ εμένα.»

Πώς μπορεί κανείς ν’ ανακαλύψει την αλήθεια για το αν ο άνθρωπος είναι εργαλείο της κοινωνίας ή αν η κοινωνία είναι ένα εργαλείο για τον άνθρωπο; Βασισμένοι πάνω σ’ αυτή την αλήθεια θα δράσουμε. Για να βρεις την αλήθεια, πρέπει να είσαι ελεύθερος από κάθε είδους προπαγάνδα, που σημαίνει ότι είσαι ικανός να κοιτάξεις το πρόβλημα ανεξάρτητα από απόψεις.
Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να αφυπνίσει τον άνθρωπο. Για να δεις την αλήθεια αυτού του θέματος, θα πρέπει το μυαλό σου να είναι ξεκάθαρο, που σημαίνει ότι δεν μπορείς να βασίζεσαι σε κάποιον για να σε οδηγήσει σ’ αυτήν. Όταν διαλέγεις κάποιον για να σε οδηγεί, το κάνεις επειδή βρίσκεσαι σε σύγχυση, αλλά κι εκείνος που σε οδηγεί βρίσκεται επίσης σε σύγχυση, και αυτό ακριβώς συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Επομένως δεν μπορείς να βασίζεσαι στον οδηγό σου για συμβουλές ή βοήθεια.
Ο νους που θέλει να κατανοήσει ένα πρόβλημα δεν αρκεί μόνο να το κατανοήσει εντελώς, στο σύνολό του, αλλά πρέπει να έχει τη γρηγοράδα που χρειάζεται για να το παρακολουθεί, γιατί ένα πρόβλημα δεν παλιώνει ποτέ, είναι πάντα καινούργιο, είτε είναι πρόβλημα πείνας, είτε ψυχολογικό ή οποιοδήποτε πρόβλημα. Κάθε κρίση που δημιουργείται είναι πάντα καινούργια- οπότε, για να την κατανοήσει ο νους, πρέπει να είναι πάντα καθαρός, διαυγής, γοργός στην παρακολούθησή του.
Νομίζω ότι οι περισσότεροι από εμάς αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα μιας εσωτερικής επανάστασης, που είναι η μόνη η οποία μπορεί να φέρει μια ριζική μεταμόρφωση της εξωτερικής κατάστασης, μια μεταμόρφωση της κοινωνίας. Αυτό είναι το πρόβλημα που απασχολεί εμένα και όλους τους ανθρώπους με σοβαρές προθέσεις: πώς να φέρουμε μια βαθιά, ριζική μεταμόρφωση στην κοινωνία. Και αυτή η μεταμόρφωση της εξωτερικής κατάστασης δεν μπορεί να γίνει χωρίς εσωτερική επανάσταση. Καθώς η κοινωνία είναι κάτι στάσιμο, κάθε προσπάθεια, κάθε μεταρρύθμιση που πραγματοποιείται χωρίς αυτή την εσωτερική επανάσταση καταλήγει εξίσου στάσιμη. Έτσι, δεν υπάρχει ελπίδα αλλαγής της κοινωνίας χωρίς διαρκή εσωτερική επανάσταση, επειδή χωρίς αυτήν, η εξωτερική δράση γίνεται συνήθεια, γίνεται μηχανικά.
Η κοινωνία είναι η σχέση σας με τους άλλους, η σχέση ανάμεσα σ’ εσάς και σ’ εμένα. Kαι γίνεται στάσιμη, χωρίς ζωντάνια, από τη στιγμή που δεν υπάρχει αυτή η διαρκής εσωτερική επανάσταση, μία δημιουργική ψυχολογική μεταμόρφωση. Και ακριβώς επειδή δεν υπάρχει αυτή η διαρκής εσωτερική επανάσταση, η κοινωνία καταλήγει πάντα να μένει στάσιμη, παγιωμένη, και γι’ αυτό πρέπει κάποια στιγμή να γκρεμίζεται.
Τι σχέση υπάρχει ανάμεσα σ’ εσάς και στη δυστυχία, τη σύγχυση μέσα σας και γύρω σας; Ασφαλώς αυτή η σύγχυση -αυτή η δυστυχία- δεν δημιουργήθηκε μόνη της. Εσείς κι εγώ τη δημιουργήσαμε, κι όχι η καπιταλιστική ή η κομουνιστική ή η φασιστική κοινωνία, εμείς την προκαλέσαμε στις σχέσεις μας μεταξύ μας.
Ό,τι είσαι μέσα σου αντανακλάται έξω, στην ανθρωπότητα. Ό,τι είσαι, ό,τι σκέφτεσαι και αισθάνεσαι, ό,τι κάνεις στην καθημερινή σου ζωή, αντανακλάται προς τα έξω και δημιουργεί την ανθρωπότητα. Αν μέσα μας υπάρχει δυστυχία, σύγχυση, χάος, με την αντανάκλασή τους γίνονται τελικά η ανθρωπότητα, η κοινωνία, επειδή η σχέση μου μαζί σας, ή σχέση μου με τον άλλον είναι η κοινωνία. Η κοινωνία είναι προϊόντων σχέσεών μας, και αν στις σχέσεις μας υπάρχει σύγχυση, εγωκεντρισμός, στενοκεφαλιά, εθνικισμός και περιορισμοί, τα αντανακλούμε όλα αυτά στην ανθρωπότητα και προκαλούμε χάος.

Κρισναμούρτι,»Η Χαρά της Ελευθερίας» μετάφραση:Ν.Πιλάβιος,εκδ.Καστανιώτη