«είμαστε όλοι μέσα στην ίδια βάρκα(;)»

ΕΡΩΤΗΣΗ: Διάφοροι δάσκαλοι, διάφοροι γκουρού λένε ότι -στην ουσία- δίνουν την ίδια διδασκαλία με σας. Εσείς, τι λέτε γι’ αυτό;
ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ: Αναρωτιέμαι γιατί συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τον ομι­λητή. Αναρωτιέμαι γιατί θα έπρεπε καν να σκέφτονται ότι αυτό που λέει ο ομιλητής είναι το ίδιο με αυτό που λένε εκείνοι. Γιατί τα λένε αυτά τα πράγματα; Το ξέρω ότι είναι γεγονός πως τα λένε· το ξέρω ότι στις Ινδίες, στην Ευρώπη και στην Αμερική, διάφοροι πολυμήχανοι γκουρού, διάφορες (φιλοσοφικές) ομάδες λένε: «Κι εμείς προχωρά­με προς το ίδιο σημείο και κατά μήκος του ίδιου ποταμού, όπως κι εσείς». Αυτό το έχουν δηλώσει και σε μένα τον ίδιο, στον ομιλητή, κι έχουμε συζητήσει για τούτο το θέμα με αυτούς τους γκουρού, με αυτούς τους ντόπιους ή ξένους -πώς να τους πει κανείς;- ηγέτες. Την έχουμε ερευνήσει αυτή την ερώτηση.
Πρώτ’ απ” όλα γιατί συγκρίνουν αυτά που λένε με όσα λέει ο Κ; Τι πρόθεση υπάρχει πίσω απ” αυτό; Μήπως το λένε απλώς για να πάνε μαζί με το ρεύμα της εποχής; Μήπως επειδή νομίζουν ότι μπορεί και να μην είναι «και τόσο τα ίδια», αλλά με το να συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τον Κ. μπορεί να γίνουν «εντελώς ίδια»; Το ψάξαμε, λοιπόν, συζητώντας με μερικούς απ’ αυτούς. Πρώτ’ απ’ όλα αμφιβάλλω για ό,τι λένε εκείνοι, όπως και αμφιβάλλω και για τις εμπειρίες τού ίδιου του ομιλητή. Πρέπει να υπάρχει αμφιβο­λία, αμφισβήτηση, κι όχι να λέμε: «Ναι, είμαστε όλοι μέσα στην ίδια βάρ­κα». Μπορούμε, λοιπόν, να πλησιάσουμε αυτή την ερώτηση με αμφιβολία, με κάποια αίσθηση σκεπτικισμού κι από τις δύο πλευρές, από την πλευρά εκείνων και από την πλευρά του ομιλητή;
Υπάρχουν, λοιπόν, εκείνοι που λένε ότι τραβάμε κουπί μέσα στην ίδια βάρκα, μέσα στο ίδιο ποτάμι· ή, μπορεί, εκείνοι να βρίσκονται πολύ μπροστά και ο ομιλητής να βρίσκεται πολύ πιο πίσω, αλλά είμα­στε πάντα στο ίδιο ποτάμι. Και ο ομιλητής, σε συζητήσεις μαζί τους, αμφισβητώντας, ρωτώντας, απαιτώντας να μάθει, πιέζοντας τα πράγματα όλο και περισσότερο, όλο και πιο βαθιά, στο τέλος άκουγε πολλούς από αυτούς να λένε: « ό,τι λέτε εσείς είναι τέλειο, είναι η Αλήθεια» ή «είσαστε η ενσάρκωση της Αλήθειας» κι άλλα τέτοια είδους, αλλά ύστερα να μ” αποχαιρετούν και να φεύγουν λέγοντας: «Εμείς έχουμε να κάνουμε με κοινούς αν­θρώπους και αυτά που λέτε εσείς είναι μόνο για μία ελίτ». Κι εγώ απαντώ: «Αυτό κι αν είναι ανοησία»! Καταλαβαίνετε;
Υπάρχει, λοιπόν, κανένας λόγος να συγκρίνουμε και να λέμε, «ο γκουρού μου είναι καλύτερος από τον γκουρού σου»; Γιατί δεν μπορούμε να κοιτά­με τα πράγματα όπως είναι; Αμφισβητώντας, αμφιβάλλοντας, ρωτώντας, απαιτώντας, εξερευνώντας, χωρίς ποτέ να λέμε: «η δική μου άποψη είναι καλύτερη από τη δική σου» ή «όλοι κάνουμε το ίδιο πράγμα». Προχτές μου είπε κάποιος: « Ό,τι λέτε εσείς το ίδιο λέω κι εγώ, ποια είναι η διαφορά»; Κι απάντησα: «Κα­μία απολύτως».
Χρησιμοποιούμε την ίδια γλώσσα, αλλά το περιεχόμενο, το βάθος που βρίσκεται πίσω από τις λέξεις μπορεί να είναι τελείως διαφορετικό. Ικανοποιούμαστε τόσο εύκολα με εξηγήσεις, με περιγραφές, κι εντυπωσιαζόμαστε από την αίσθηση ότι υπάρχει γύρω από εκείνον που τις κάνει, μια γενική επευφημία, δόξα, κι όλα τα συμπράγκαλα. Απλώς δεν βάζουμε το μυαλό μας να δουλέψει.
Έχετε παρακολουθήσει ποτέ, έχετε δει, πώς δουλεύει το μυαλό σας; Αυτή είναι μια από τις ερωτήσεις που θα ήθελα να σας κάνω. Το έχετε παρακολουθήσει να δουλεύει όπως θα το παρακολουθούσε κάποιος τρίτος; Καταλαβαίνετε; Το έχετε κά­νει ποτέ; Ή το μυαλό σας συνεχίζει να δουλεύει μηχανικά με τις παλιές του συνήθειες, τα παλιά του πιστεύω και δόγματα, τις παλιές ιεροτελεστίες, ασχολίες και τέτοια; Εάν μου επιτρέπετε, να σας ρωτήσω: είναι έτσι το μυαλό σας; … Σιωπή… Έχετε ποτέ παρακολουθήσει μια σκέψη να κυνηγάει μια άλλη σκέψη· έχετε παρακολουθήσει τη σειρά από συνειρμούς, τη σειρά από α­ναμνήσεις και να είστε γαντζωμένοι στις ίδιες σας τις εμπειρίες; Δεν είναι, λοιπόν, αναγκαίο να έχουμε επίγνωση όλων αυ­τών των πραγμάτων;
Γιατί συγκρίνουν, λοιπόν, γιατί λένε πως είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα; Μπορεί να είμαστε στην ίδια βάρκα -και πιθανόν να είμαστε- όλοι μας. Αλλά γιατί συμπεραίνουμε ότι είμαστε στην ίδια βάρκα; Είναι δυνατόν, να μη δεχτούμε κανένα γκουρού, κανένα αρχηγό και ειδικά τον ομιλητή που έχετε αυτή τη στιγμή μπροστά σας; Είναι δυνατόν να μη δεχτούμε ποτέ, οτιδήποτε ψυχολογικό, εκτός από εκείνα που έχουμε παρατηρήσει εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας, στις σχέσεις μας, στην ομιλία μας, στον τόνο της φωνής μας, στις λέξεις που χρησιμοποιούμε, στις χειρονομίες μας και λοιπά; Μπορεί κανείς να έχει επίγνωση όλων αυτών, ολόκληρη τη μέρα ή έστω κάποιο διάστημα μέσα στη μέρα; Τότε, όταν κανείς είναι πραγματικά προσεκτικός, συμβαίνει κάτι τελείως διαφορετικό…
Ίσως τότε να μη χρειάζεστε κανένα γκουρού, κανένα αρχηγό, κανένα βιβλίο, συμπεριλαμβανομένων και των βιβλίων του ομιλητή.
Κρισναμούρτι»Η τέχνη της ζωής» εκδ.Καστανιώτη